Alt solunum yollarından kan gelmesi olarak tanımlanan hemoptizi önemli sağlık sorunlarının habercisi olabilen ve üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir durumdur. Kanamanın şiddetine göre bazen hayatı tehdit edici seviyelerde olabilir. Kanama şiddetli olduğunda hasta bayılabilir ve acilen hastaneye yetiştirilmesi gerekir.
Kanlı öksürüğe neden olan asıl problemi bulabilmek için kanamaya eşlik eden diğer belirtilere odaklanılır. Ve birtakım testler yapılarak nedeni araştırılabilir. Altta yatan problemi bulup tedavi etmek hastanın yaşamı için çok önemlidir.
Hemoptizi Nedir?
Hemoptizi, alt solunum yollarından yani ses tellerinin altında bulunan doku ve organlardan kan gelmesi olarak tanımlanmaktadır.
Peki alt solunum yollarına dahil olan doku ve organlar nelerdir?
Alt solunum yollarından gelen bu kan hasta tarafından öksürme ile birlikte veya balgamın üzerinde kırmızılık şeklinde gözükebilir. Hemoptizinin altında uzun süredir yatan bir sorun olabildiği gibi kanamanın şiddetinden dolayı hayatı tehdit edici acil bir durum da olabilir. Üzerinde detaylıca durulması ve incelenmesi gereken bir durumdur.
Hemoptizi Çeşitleri Nelerdir?
Kanamanın şiddetine göre 2 sınıfa ayrılır:
1. Masif (şiddetli) hemoptizi
2. Masif olmayan hemoptizi
24 saatte 150ml’den fazla olan kanamalara masif yani şiddetli denilmektedir. Bu hastaların öksürürken kan kaybına bağlı olarak hastanın tansiyonu düşer, nabzı hızlanır ve ardından gözler kararıp hasta bayılabilir.
Ağızdan gelen her kan da hemoptizi değildir. Alt hava yolları yerine ağızdan gelen kana ise psödo yani ‘’yalancı’’ denilmektedir.
Psödohemoptizi Nedir?
Psödohemoptizi, burun ve yutak gibi üst solunum yollarından gelen kanı ifade eder. Ayrıca hematemez yani yemek borusu, mide ve bağırsaklardan gelen kan da karışabilir. Kanlı öksürüğün bu birbirine karışan rahatsızlıklardan ayrımı ise bazı ipuçlarına göre yapılır.
Örneğin;
- İyi bir ağız incelemesi sonucu kanın ağızda bulunan bir yaradan geldiği gözükebilir.
- Sindirim sisteminden gelen kan koyu kırmızı renklidir. Ve kanama noktası yemek borusundan bağırsaklara gittikçe ağızdan gelen kan daha da koyulaşır. Alt solunum yollarından gelen kan ise parlak kırmızı renktedir.
Hemoptizi Nedenleri Nelerdir?
Hemoptizi nedenleri basit nedenlerden ciddi problemlere kadar birçok hastalıkta ortaya çıkabilir. En yaygın ve en basit nedenlerinden biri bronşittir. Bronşitte bronşlar ve çevresini saran kan damarları iltihaplanma sonucu hasarlanabilir. Böylece hasarlanan damarlardan kan bronşların içine akar ve bunun sonucunda hava yoluna karışan kan öksürme veya balgam çıkarma sonucu ağıza gelebilir.
Diğer nedenleri sınıflandırarak tablo üzerinde gösterelim.
| Soluk Borusu ve Bronş Kaynaklı Nedenler | Akciğer Kaynaklı Nedenler | Damar Kaynaklı Nedenler |
|---|---|---|
| Bronşit | Akciğer apsesi | Akciğere pıhtı atması |
| Bronşektazi | Zatürre | Balonlu katater yerleştirilmesi |
| Bronkolitiyazis | Tüberküloz | Arteriovenöz malformasyon (damar yumağı) |
| Havayolu hasarı | Goodpasture sendromu | Mitral kapağın darlığı |
| Yabancı cisim | İdiyopatik pulmoner hemosiderozis | Kalp yetmezliği |
| Tümör | Akciğer travması | |
| Granülomatöz polianjitis |
Hastanın hemoptiziye eşlik eden sorunları hastalığın neyden kaynaklı olduğuna dair önemli ipuçları verebilir. Örneğin;
- Yeşil bir balgam üzerinde çizgi şeklinde olan kanamalar bronşiti akla getirir.
- Koyu bir balgam ile birlikte ateş ve titremenin bulunması pnömoniyi düşündürür.
- Kötü kokulu bir balgam akciğer apsesi olasılığını kuvvetlendirir.
- Bol miktarda balgam çıkarılması bronşektaziyi düşündürebilir.
- Ani başlayan ve batıcı tipte bir göğüs ağrısı varsa akciğere pıhtı gelmiş gelmesi kuvvetle muhtemeldir.
- Önceden geçirilmiş veya geçirilmekte olan bir böbrek rahatsızlığı varsa granülomatöz polianjitis veya Goodpasture sendromu akla gelebilir.
- AIDS’li hastalarda Kaposi sarkomu akılda tutulmalıdır.
Ne Zaman Doktora Gözükmeliyim?
Hemoptizi birçok önemli problemin habercisi olabildiği için üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir konudur. Eğer ki bu durum 1 haftadır devam ediyorsa doktorunuza danışmanız gerekir. Fakat aşağıda yer alan durumlar varsa acilen doktorunuza danışmalısınız.
- Göğüs ağrısı
- İdrar veya dışkıda kan
- Baş dönmesi veya sersemlik hissi
- Nefes darlığı
- Ateş
- Hızlı veya şiddetli kilo kaybı
Bu durumların eşlik etmesi önemli bir sağlık sorununun işaretçisi olabilir.
Hemoptizinin Temelinde Yatan Problem Nasıl Bulunur?
Solunum yollarından gelen kanın nereden kaynaklı olduğunu bulmak ve sorunu ortadan kaldırmak çok önemlidir. Bu sebeple doktorunuz sizden öncelikli olarak öksürüğünüzde ne kadar kan gördüğünüzü ve varsa çıkardığınız balgam miktarını sorabilir. Doktorunuz sizden aşağıdaki testleri isteyebilir:
- Göğüs grafisi
- Bilgisayarlı tomografi
- Kan sayımı
- Balgam kültürü (balgam örneği alınarak herhangi bir mikrop varlığı araştırılır.)
- Kan pıhtılaşma testleri
- İdrar analizi (diğer hastalıkları dışlamak için istenir)
- Bronkoskopi*
Bu testlere önce akciğer grafisi ve kan sayımı gibi basit testlerle başlanır. Çıkan sonuçlar sonucu ek testler eklenerek altta yatan sebep araştırılır.
Hemoptizi Nasıl Tedavi Edilir?
Hemoptizi altta yatan nedeni tedavi ederek düzeltilir. Bunun için öncelikle doğru tanı konulmalıdır. Eğer ki kanamanız hayatı tehdit edecek kadar şiddetliyse bronkoskopi* eşliğinde kanayan bölge yatıştırılabilir.
Altta yatan neden bir tümörse kemoterapi*, radyoterapi* veya cerrahi tedaviler gerekebilir. Eğer ki kanama bronşit, zatürre veya tüberküloz yüzündense antibiyotik tedavisi verilebilir. Fakat bu kanama bir i̇nflamasyona bağlıysa steroid tedavisi verilecektir.
Kanlı balgam çıkarmak vücudumuzdaki alyuvar sayısını azaltarak çeşitli şikayetlere kapı aralamaktadır. Bu sebeple hekiminizin sizden istediği testler arasında RBC(eritrosit sayısı) de vardır.
Hemoptizi Ciddi Bir Durum Mu?
Diğer solunumsal problemler olan öksürük ve balgam çıkarmanın aksine ciddiye alınması gereken ve bazen hayatı tehdit edici olabilen bir problemdir.
Akciğerden Gelen Kan Nasıl Gözükür?
Alt solunum sisteminden gelen kan yani hemoptizi parlak kırmızı renktedir ve bazen köpüklü olabilir.
Hemoptizi Kanserin Belirtisi midir?
Nedenleri arasında birçok farklı hastalık olduğu gibi akciğer kanseri de vardır. Bu sebeple ciddi bir durumdur.
Kaynak: my.clevelandclinic.org
