Vanilmandelik asit testi nedir ve VMA diyeti nasıl yapılır gibi en çok merak edilen soruların cevabını bulabileceğiniz bir yazı derledik. Vanil Mandelik asit (VMA) testi halk arasında Vanilya diyeti veya Beyaz diyet olarak bilinmektedir. Ancak içeriğinin vanilya ile ilgisi bulunmamaktadır. Peki içeriğinde ne bulunmaktadır? Sizler için araştırdık.
Vanilmandelik Asit Testi Nedir?
Vanilmandelik asit testi feokromasitoma adlı hastalığın teşhisinde ve takibinde kullanılan bir testtir. Vanilmandelik asit karaciğerde üretilmektedir. Adrenalin ve noradrenalin yıkımı sonrasında idrar yolu ile atılmaktadır. Feokromasitoma ve Nöroblastom (Detaylı bilgi için nöroblastom yazımıza okuyabilirsiniz.) gibi böbrek üstü bezlerinin tümörlerinde artış gözlenmektedir. VMA testi kullanılma sebepleri ise şu şekildedir;
- Böbrek üstü bezleri kaynaklı tümörlerin teşhisinde
- Böbrek üstü bezleri kaynaklı tümör tedavisini izlemede
- Nöroendokrin tümör için tedavi alan kişilerde tedavi değerlendirilmesinde
Genellikle katekolamin salınmasında artış olduğunu gösteren belirtiler olduğu zaman VMA testi yapılması istenmektedir. Katekolamin salınımını düşündüren belirtiler ise şu şekildedir;
- Yüksek tansiyon
- Şiddetli baş ağrıları
- Kalp hızında artma
- Terleme
Rastgele idrar testi ile bakılan VMA testlerinde kreatinin de istenmektedir. VMA- kreatinin değeri önemlidir.
Normal idrarda bulunması gereken Vanilmandelik asit (VMA) miktarı çocuklarda 1-5 mg/gün iken yetişkin kişilerde 2-7 mg/gün olmaktadır.
VMA Testi Nasıl Yapılır?
VMA testi alınan idrar örneğinden bakılmaktadır. Bazen rastgele idrardan bakıldığı olmaktadır. Ancak yenilen yiyeceklerin ve içilen ilaçlardan etkilenmektedir. Bu yüzden genellikle 3 gün VMA diyeti uygulanıp 4. gün 24 saat idrar toplanması önerilmektedir. İdrar örneği bu 24 saat boyunca toplanan idrar kabından alınmaktadır.
24 saatlik idrar toplamak için yukarıda resimde yer alan kabın içine sabah uyandığınızda ilk idrarı kabın içine yapılması gerekmektedir. 24 saat boyunca yapılan tüm idrarlar kabın içine yapılarak toplandıktan sonra hastaneye bu kapla gidilmesi gerekiyor. İdrar toplama döneminde kabın serin bir yerde bulunması önemlidir.
VMA Diyeti Nedir?
VMA diyeti alınan gıdaların idrarda bulunan vanil mandelik asit miktarını etkilememesi için yapılmaktadır. 24 saatlik idrar toplama diyeti olarakta anılan diyet 3 gün sürmektedir. Aşağıda detaylı şekilde anlatılan diyete uyulması durumunda VMA testinin hatalı sonuç verme ihtimalinin önüne geçilmiş olmaktadır.
VMA Diyeti Yasaklı Şeyler Nelerdir?
VMA diyeti yapılırken yasak olan yiyecekler, ilaçlar bulunmaktadır. Ayrıca ağır egzersiz sonucunda artış gözlenmektedir. Bu yüzden test öncesinde ki 3 günde bu şeylerden uzak durulması gerekmektedir.
Vanilmandelik asit diyeti sırasında yenmemesi gereken yiyecekler şunlardır;
- Kafein İçeren Ürünler (Çay ve Kahve)
- Gazlı İçecekler ve Alkollü İçecekler
- Bazı Meyveler (Portakal, Muz, Üzüm, Kiraz, Elma, Greyfurt, Mandalina, Ananas )
- Bazı Sebzeler (Domates, Bamya, Patlıcan)
- Salça
- Vanilya ve Vanilya İçeren Yiyecekler (Pasta, Bisküvi, Kurabiye, Dondurma, Salep, Gofret)
- Çikolata ve Kakao
- Yağlı Tohumlar (Fındık, Ceviz)
- Hazır Çorbalar
Vanilmandelik asit diyeti sürecinde doktorunuzun haberi olmayan ilaç içilmemesi gerekmektedir. Aynı şekilde bitkisel tedavi yöntemleri de kullanılmamalıdır. İçilmemesi gereken ilaçlar aşağıda verilmiştir. Ancak bu ilaçları kullanan kişiler doktor tavsiyesi ile kullanıma ara vermelidir. Kendi kafasına göre ilaç kullanımını bırakmaması gerekmektedir. İdrarda ki vanilmandelik asit düzeyini etkileyebilen ilaçlar şu şekildedir;
- Klonidin
- Disülfiram
- Histamin
- İmipramin
- İnsülin
- Epinefrin
- Levodopa
- Lityum
- Morfin
- MAO inhibitörleri
- Nitrogliserin
VMA diyeti yasaklı şeylerin sonuncu maddesi ise egzersizdir. Egzersiz sırasında adrenalin salgılanması çok fazla arttığı için olduğundan daha yüksek çıkmasına sebep olmaktadır. Bu yüzden diyet yapılan 3 gün boyunca egzersiz yapılmaması ve bünyeyi zorlayacak fiziksel aktivitelerden kaçınılması gerekmektedir.
Günümüzde VMA testi kullanımı azalmıştır. Onun yerine Metanefrin testi daha sık kullanılmaktadır.
VMA Diyeti Örnek Menü
VMA diyeti için yukarıda yasaklı listesinin çokluğunu gördükten sonra yenecek ne kaldı ki dediğinizi duyar gibiyim. Bu sebeple sizler için örnek menü oluşturduk. Vanilmandelik asit miktarını etkilemeyen Sabah kahvaltı için öneriler şu şekildedir;
- Ihlamur Çayı veya Süt
- Yumurta
- Beyaz Peynir
- Yağ ve Bal
- Ekmek
Öğlen ve akşam yemeği için öneriler ise şu şekildedir;
- Izgara Köfte
- Etli patatesli yemek
- Zeytinyağlı sebze yemeği (Yukarıda yer almayan fasulye gibi sebzeler)
- Pilav veya Makarna
- Yoğurt
- Salata
- Ekmek
Yukarıda yer alan yemekler salçasız ve domates kullanılmadan yapılması gerekmektedir.
Parmak Ezilmesi Nasıl Anlaşılır? yazımız dikkatinizi çekeceğini düşünüyoruz.
VMA Test Sonucu Kaç Günde Çıkmaktadır?
VMA testi her laboratuvarda yapılmamaktadır. Test kiti olan merkezlere gönderildiği için test sonucu çıkış zamanı değişkenlik göstermektedir. Ancak genellikle 1 haftada sonuçlar çıkmaktadır.
Homovalinik Asit Nedir?
Homovalinik asit adrenalinin yıkılması sonucunda oluşan bir maddedir. Feokromasitoma olan kişilerde tedavi takibinde kullanılır.
Kaynak: Testing.com
