Nöroblastom bebeklik döneminde çok sık görülen merkezi sinir sistemi hücresi olan nöroblastlardan köken alan bir kanserdir. Solunum, sindirim ve kalp atımı gibi istemsiz işlemleri kontrol eden otonom sinir sistemi etkilenir. Tümörün belirtileri bulunduğu konuma göre değişmektedir.
Çocukluk çağının en fazla görülen nörolojik tümörün noroblastom tedavileri neler olduğu ve ne zaman ameliyat yapıldığı gibi detaylı bir şekilde yazımızda yer almaktadır.
Nöroblastom Nedir?
Nöroblastom olgunlaşmamış otonom sinir hücreleri olan nöroblastlardan köken alır. Genellikle 5 yaşından küçük çocuklarda görülen bu tümör en fazla böbrek üstü bezleri denen adrenal bezlerinde görülür. Adrenal bezlerin haricinde en fazla görüldüğü yerler şu şekildedir;
- Karın içinde
- Göğüste
- Pelviste
- Boyun bölgesinde
- Omurganın yakınında
Nöroblastom erkeklerde kızlara göre daha fazla görülmektedir. Ayrıca hastaların %65’i 6 aylıktan önce teşhis almaktadır. 10 yaşından sonra çok nadir gözükür. Çocuklarda kansere bağlı ölümlerin %15’inden sorumludur.
Nöroblastom Belirtileri
Nöroblastom belirtileri vücudun neresinde ortaya çıktığına ve köken aldığı otonom sinirin türüne göre farklılık göstermektedir. En sık görülen başvuru belirtisi karında büyük bir kitle olmasıdır. Ateş ve kilo kaybı ile çocuklarda gelişememe hastaneye başvuruların en sık başvuru nedenidir. Ayrıca bulundukları bazı yerlere göre farklı farklı belirtiler verebilir.
- Karında bulunan kitlenin varlığında aşağıdaki belirtiler görülür.
- Karın ağrısı
- Dokunulduğunda hassas olmayan cilt altında kitle
- İshal
- Kabızlık
- Göğüsteki kitlenin varlığında
- Hırıltı
- Göğüs ağrısı
- Pelviste kitle oluşumu
- Dışkılama değişimi
Noroblastom olan kişilerde görülen diğer bulgular ise şu şekildedir;
- Yuvalarından çıkmış gibi görünen gözler
- Göz çevresinde morluklar
- Sırt ağrısı
- Ateş
- Kilo kaybı
- Soluk cilt
- Bacaklarda güçsüzlük, topallama
Nöroblastom Neden Olur?
Nöroblastom bir insanın gelişim sürecinin bir parçası olan olgunlaşmamış sinir hücresi nöroblastlardan gelişir. Nöroblastlar normal bir gelişim sürecinde sinir hücreleri, sinir lifleri ve adrenal bezlere dönüşmektedir. Bu hücreler doğumla olgunlaşmaktadır. Az sayıda olgunlaşmayan nöroblastlar ise olgunlaşır veya kaybolur.
Doğumdan sonra az sayıda olması gereken ve sonra kaybolması gereken nöroblastların sebebini tam olarak belli olmayan bir şekilde çoğalması ve kanser oluşturmasına nöroblastom adı verilmektedir. Bu durumun en başta gelen sorumlusu genetik mutasyon olduğu düşünülmektedir.
Risk Faktörleri
Risk faktörleri olarak ailesinde sinir sistemi tümörleri olan bir kişinin yakalanma ihtimalinin arttığı düşünülmektedir. Ancak bu durum diğer kanserlerde görüldüğü gibi kuvvetli bir bağ değildir. Bu kişilerin VMA testi ile tarama uygulandığında 6 ayından küçük kişilerde başarılı bir şekilde tanıdığı gösterilmiştir.
Nöroblastomun Yayıldığı Yerler (Metastaz)
Nöroblastom ilk ortaya çıktığı yerden kan ve lenf sistemi sayesinde vücudun diğer yerlerine yayılabilir. Yayılan en sık yerler aşağıda yer almaktadır.
- Kemikler
- Karaciğer
- Akciğerler
- Göz çevresi
- Cilt
Nöroblastom Teşhisi Nasıl Konur?
Nöroblastom teşhisi için idrar ve kan testi yapılmaktadır. Ayrıca görüntüleme yöntemleri kullanıp biyopsi örneği alınarak teşhis yapılmaktadır.
Laboratuvar Testleri
Tümör hücreleri katekolamin adı verilen adrenalin, nöroadrenalin ve dopamini kapsayan bir grup hormon salgılarlar. Hormonların olması gerektiğinden fazla salgılanması durumunda yıkım ürünlerinin miktarı artmıştır. Yıkım ürünlerini görmek için ise VMA testine bakılmaktadır. (Daha fazla bilgi için VMA testi yazımızı okuyabilirsiniz)
Ayrıca VMA testi haricinde Normetanefrin ve Metanefrin testi uygulanmaktadır. (Daha fazla bilgi için Metanefrin testi yazımızdan bilgi alabilirsiniz)
Görüntüleme Yöntemleri
Görüntüleme yöntemi olarak kullanılacak test metastaz için tarama amaçlı veya kanserin yerini bulmak için BT, MR ve PET uygulanabilir. PET uygulaması sırasında damardan radyoaktif şeker uygulaması yapılır. Bunun sonucunda tümörün ne kadar aktif şekilde hormon ürettiği görülmüş olur.
Evrelendirme
Kanser tanısı konduktan sonra tüm kanser hastalıklarında olduğu gibi 1988 yılında Uluslararası Nöroblastom Evreleme Sistemi Komitesi (INSS) tarafından evrelendirme sistemi kararlaştırılmıştır. Bu sisteme göre evrelendirme sistemi aşağıda yer almaktadır.
- Evre 1: Evre 1’de hastalık bulunduğu yerde sınırlıdır. Metastaz yoktur. Bu aşamada başarılı bir ameliyatla tümör tamamen çıkarılarak tedavi sağlanabilir.
- Evre 2: Evre 2’de tümör bulunduğu alanda kalmıştır. Başka organlara metastaz yapmamıştır. Ancak yakında bulunan lenf bezi etkilenir. Ameliyat ile tamamen çıkarılamaz.
- Evre 3: Evre 3’de tümör bulunduğu yerde yayılmıştır. Ancak uzak organ ve dokularda metastaz yoktur. Yakında bulunan lenf düğümlerine yayılma olmaktadır. Ameliyat ile çıkarılamaz.
- Evre 4: Evre 4’de tümör bulunduğu alanlardan kemik, karaciğer ve cilt gibi çok farklı yerlere metastaz yapmıştır. Ameliyat yapılmaz.
Nöroblastom Tedavisi
Nöroblastom tedavisi kişinin yaşı ve hastalığın evresine göre farklılık göstermektedir. Genel olarak ameliyat, kemoterapi ve kök hücre nakli gibi çok çeşitli tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.
Ameliyat
Ameliyat ile tümörün çıkarılması ilk uygulanan yöntemdir. Ancak bu yöntemin uygulanması için Evre 1 ve Evre 2 olması gerekmektedir. Çünkü bulunduğu konumdan yayılmış bir tümörün tekrardan ortaya çıkma ihtimali oldukça yüksektir. Eğer yapılan cerrahi işlem sonrasında tümör tamamen çıkarılamaz ise kemoterapi ve radyasyon gibi ek tedaviler uygulanır.
Akciğer ve omurilik gibi hayati organlarda tümörün boyutuna bağlı olarak Evre 1 ve Evre 2 olan kişiler ameliyat yapılamayabilir.
Kemoterapi
Kemoterapi hızla bölünen hücreleri öldüren bir ilaçtır. Bu nedenle vücuttaki kıl folikülleri, kemik iliği ve sindirim sistemi gibi hızla bölünen hücrelerin üzerinde çok sayıda olumsuz etkisi bulunmaktadır. En fazla kullanılan kemoterapi ilaçları ise şu şekildedir;
- Sitoksan
- Adriamisin
- Platinol
- Etoposid
Kök Hücre Nakli
Kök hücre nakli ise yüksek doz kemoterapi ve radyasyon ile alındıktan sonra yapılmaktadır. Bu nakiller tedavinin başında kişinin kendinden alınan sağlam kök hücreleri yapılarak yapılmaktadır. Yeterli örneği alınamayan kişilerde akrabalarından kök hücre alınması gerekmektedir.
İlginizi çekebileceğimiz bir yazı önerimiz var. Mikroskopik Polianjitis yazımızı okuyabilirsiniz.
Nöroblastomun Prognozunu Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Nöroblastomun prognozunu etkileyen faktörler; hastalığa tanı konulan yaş, hastalığın evresi, genetik bulgular ve tümör tarafından salgılanan proteinlerdir.
Nöroblastom Kendiliğinden Geçer Mi?
5 santimetreden küçük Evre 1 ve Evre 2 olan küçük tümörlerde spontan bir şekilde kendiliğinden kaybolabilmektedir.
Kaynak: verywell health
