MCV yani ortalama gövde hacmi (Mean Corpuscular Volume), tam kan sayımında kullanılan bir değerdir. Kırmızı kan hücrelerinin hacmini gösterir ve kansızlığı bulunan hastalarda tanıyı koymak için çok önemlidir. MCV yüksekliği 100 femtolitreden büyük olması durumundadır.
Kansızlığı olan bir hastada MCV değerlerinin normalin altında olması durumunda buna mikrositer anemi, normalin üstünde olması durumunaysa makrositer anemi denir. Normal değerlerde olduğu halde kansızlık bulunuyorsa buna da normositer anemi denir.
Tedavisinde kansızlığa neden olan durumun ortadan kaldırılması gerekmektedir, tüm anemiler için tek bir tedavi yoktur. MCV yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama geldiği detaylı bir şekilde yazımızda yer almaktadır.
MCV Nedir?
MCV kan sayımında hastanın hematolojik durumunu değerlendirmek için kullanılan değerlerden birisidir. MCV değeri hematokrit’in (kırmızı kan elemanlarının kanda yüzde biçiminden oranı) alyuvar değerine bölünmesiye bulunur. Günümüzde kan ölçüm cihazları bu hesaplamayı otomatik yapmaktadır. MCV’nin normal değeri yetişkinlerde 80-100 fL (femtolitre)’dir. MCV değeri anemi (kansızlık) hastalarının tanısında tanıyı daraltmak için kullanılır.
Boyutlarına göre 3 çeşit anemi bulunur. Bunlar:
- Mikrositer anemi: eritrosit hacmi 80 fl’den küçük olan anemi tipidir.
- Normositer anemi: eritrosit hacmi 80-100 fl arası olan anemi tipidir.
- Makrositer anemi: eritrosit hacmi 100 fl’den büyük olan anemi tipidir.
MCV kan sayımında tek başına kullanılan bir değer değildir. Hematolojik değerlendirmelerin çoğunda MCV, MCHC ve RDW ile birlikte değerlendirilerek kullanılır.
MCV Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
MCV değerinin normal sınırların (80-100 fl) altında olmasına MCV düşüklüğü denir. Bu duruma mikrositer eritrosit yani küçük hücreli alyuvar denir. Mikrositer eritrosit bulunması genelde hücresel hemoglobin üretiminde bir bozukluk olduğunu gösterir. Diğer kan değerlerinde de anemiye işaret eden bir durum ve klinikte anemiyi destekleyen tanıların bunması halinde buna mikrositer anemi denir.
MCV düşük ancak hemoglobini normal olan hastalarda ise kurşun zehirlenmesi açısından kan kurşun seviyesi ölçümü yapılmalıdır. Eğer kurşunu normalse sideroblastik anemi için kemik iliği taraması yapılmalıdır. Mikrositer anemininin nedeni en sık demir eksikliği olduğu gibi aşağıdaki nedenlerden de kaynaklanabilir:
- Alfa ve beta Talesemiler
- Çinko, bakır, kurşun eksikliği
- Alkol ve uyuşturucu kullanımı
- Herediter hipotransferemi
- Sideroblastik anemiler
- Eritropoietik protoporfiri
MCV Değerim Düşükse Ne Yapmalıyım?
MCV düşüklüğü olması durumunda aile hekiminiz ile görüşüp değerin düşüklüğü için ek tetkikler yapılması gerekmektedir. Bu hastalarda sıklıkla neden demir eksikliği anemisi olduğu için kan demir düzeyleri taranır. Demir eksikliği bulunmaması halinde üst basamak sağlık kurumlarında ek tetkikler yapılması gerekebilir.
MCV Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
MCV yüksekliği normal sınırların (80-100 fl) üzerinde olmasına makrositer eritrosit yani büyük hücreli alyuvar denir. Makrositer eritrosit genel olarak çekirdek büyümesinin yetersizliği nedeniyle hücrenin normalden fazla büyümesinden kaynaklanır. Hemoglobin düşüklüğü de eşlik ediyorsa bu duruma makrositer anemi ismi verilir.
Makrositer anemi megaloblastik ve non-megalablastik (megaloblastik olmayan) anemi olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ayrım retikülosit adı verilen ilkel eritrosit hücrelerinin kemik iliğinden çevresel kanda bulunup bulunmamasına göre ayrılır. Eğer hastanın yayma kanında retikülosit varsa bu anemi megaloblastik, yoksa megaloblastik olmayan anemi olarak isimlendirilir.
Megaloblastik anemi en sık B12 vitamini ve-veya Folik asit eksikliğinden kaynaklı olur. Megaloblastik olmayan aneminin ise başlıca nedenleri arasında MDS (miyelodisplasstik sendrom) yer alır. Megaloblastik ve Megaloblastik olmayan aneminin diğer nedenleri ise şu şekildedir:
- Megaloblastik anemi
- Bakır eksikliği
- MDS (miyedisplastik sendrom)
- Aplastik anemi
- Diamond Blackfan anemisi
- Fanconi anemisi
- DNA sentezini etkileyen ilaçlar
- Megaloblastik olmayan anemiler
- Hemolitik anemi
- Ani kan kaybı
- Siroz
- Hipotiroidi
MCV Yüksekliği Olunca Ne Yapmalıyım?
MCV yüksekliği olması durumunda aile hekiminiz ile görüşüp değerin düşüklüğü için ek tetkikler yapılması gerekmektedir. MCV yüksekliği olan hastada en sık neden B12 vitamini ve Folik asit eksikliği olduğu için ilk taramalarda kanda Folik asit ve b12 vitamini seviyeleri kontrol edilir. Ancak bu değerlerin normal çıkması halinde üst basamak sağlık kuruluşlarında ek tetkikler yapılması istenebilir.
MCV Normal Ancak Anemim Var
MCV normal değerlerde (80-100fl) ancak Hemoglobin değeri düşük ise bu duruma normositer anemi ismi verir bu aneminin nedeni aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir:
- Hemolitik anemi
- Kronik hastalık anemisi
- Ani kan kaybı
- Tüm anemilerin erken dönemi
- Eksik beslenme (makrositer ve mikrositer nedenlerin birlikte oluşmasıyla)
- Kronik böbrek hastalığı
- Yetersiz tedavi edilmişi anemi
Normositer anemi yukarıdaki nedenler gibi tek bir nedene bağlı olabileceği gibi makrositer ve mikrositer 2 durumun birleşmesi nedeniyle de oluşabilir (örneğin: demir eksikliği anemisi ile B12 eksikliği anemisinin birlikte görüldüğü durumlar)
MCV/RBC Oranı Ne İfade Eder?
MCV/RBC veya Mentzer endeksi, mikrositer anemisi olan bir hastada hastalığın demir eksikliği anemisi mi yoksa Beta talesemi taşıyıcılığı mı olduğu konusunda yönlendirici bir orandır. Hızlı bir ayırıcı tanı eleme yöntemidir ve birçok hastanın gereksiz demir eksikliği tedavisi almasının önüne geçebilen bir yöntemdir. Mentzer endeksinde oranın 13’ten büyük olması demir eksikliği anemisine işaret ederken, oranın 13’ten küçük olması ise beta Talesemi taşıyıcılığını gösterir.
Herediter Sferositoz nedir yazımız ilginizi çekebilir.
MCH Nedir?
MCH alyuvar başına düşen ortalama hemoglobin miktarını ifade eder. MCH normal değeri 21-31 pg arasında olmalıdır. MCH’ın bu değerden az olması demir eksikliği veya kronik hastalıklara işaret eder. MCH’ın 31 pg’den yüksek olması ise B12 eksikliği, çeşitli hemoglobin hastalıklarının varalığınıı gösterebilir.
MCHC Nedir?
MCHC alyuvar başına hemoglobin konsantrasyonunu gösterir. Normal MCHC değerleri yetişkinlerde 33,5-35,5 arasında olmalıdır. MCHC’nin alt sınırın altında olması demir eksikliği anemisini ve talesemiyi, üst sınırdan yüksek olması ise alyuvarların parçalandığı durumlarda görülebilir.
Kaynak: Medline Plus
Cevap Yazın