Bence Jones proteini savunma hücreleri tarafından üretilen bir proteindir. Herkeste üretilmesine rağmen Multipl Miyelom gibi hastalıklarda daha fazla üretilmektedir. Daha fazla üretildiği için idrarda hiç bulunmaması gereken protein idrarda gözükmektedir.
Bu yazımızda Bence jones proteini nedir ve test kimlere yapılır gibi merak edilen soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Bence Jones Proteini Nedir?
Bence Jones Proteini ilk olarak 1845 yılında Bence Jones tarafından tanımlandı. 1880 yılında ise ilk defa Bence Jones Proteini olarak isimlendirilmiştir. 1956 yılında Multipl Miyelom hastalarında sayısının çok sayıda arttığı görüldükten sonra tıp dünyasında kullanımı artmıştır.
Bence Jones Proteini vücudun bağışıklık hücreleri tarafından üretilmektedir. Hastalık etmeni ile karşı karşıya geldiğinde savaşmak için üretilen hafif zincirli bir proteindir. Hastalığa özel olmayan (Monoklonal antikor) genel savunma proteinlerin bir parçasıdır.
Bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklarda ve kanserlerde vücudun hastalığa özel savunma hücreleri üretemezler. Bunun sonucunda vücut genel savunma hücrelerini çok sayıda üretmektedir. Fazla sayıda üretildiği için yıkım ürünü olan Bence Jones proteinleri böbreklerden idrar yolu ile atılmaktadır.
Bence Jones Protein Testi Nasıl Yapılır?
Sağlıklı kişilerde Bence jones protein idrarda bulunmaz. İdrarda bulunuyorsa kişilerin genellikle bir hastalığı bulunmaktadır. Bu sebeple hastalıkların tanısını koymada önemli bir testtir. Test spot idrarda(Gün içinde herhangi bir zamanda verilen idrar) yapılmaktadır.
Bence Jones hafif zincirli bir protein olduğu için idrar ısıtıldığında idrar kabında çökelme oluşturmaktadır. Bu yüzden idrar örneği hızlı bir şekilde laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir. Eğer idrar örneği geç gidecekse idrar kabının yanına buz konarak soğuk kalmasını sağlamak gerekmektedir. İdrarda Jones Protein Testi şu şekillerde yapılmaktadır;
- Dipstick testi: Yukarıda resimde görüldüğü gibi şerit şeklinde çubuklar idrara batırılır. Yaklaşık olarak 5 dakika kadar tutulur ve çıkarılır. Dipstick çubuğunun üzerinde bulunan şeritlerin rengi değişmektedir. En kötü yöntemdir. Ancak ucuz ve hızlı sonuç verir.
- İdrar Elektroforezi: İdrarın içindeki tüm proteinleri yayma işlemidir. Bu yöntemi kullanırken proteinlerin kütle ağırlığından yararlanılmaktadır. En fazla kullanılan yöntemdir.
- Serbest Hafif Zincir Tayini: Bence Jones protein idrar testleri arasında en iyisi bu yöntemdir. İdrardaki bence jones proteini miktarı ile diğer serbest hafif zincir miktarı karşılaştırılır. Bu şekilde idrardaki bulunan bence jones böbrek kaynaklı mı yoksa fazla üretim kaynaklı mı olduğu ortaya çıkmaktadır.
Bence Jones Protein testi laboratuvarın imkanlarına göre farklılık göstermektedir. Ayrıca testi isteyen doktor hastanın durumuna göre çalışılmasını istediği yöntemi laboratuvara söylemektedir. Ülkemizde genelde elektroforez kullanılır. İşlem 6 saat sürmektedir. Ancak sonuç çıkma süresi değişkenlik göstermektedir.
Bence Jones Protein Testi Kimlerde Bakılır?
Bence Jones proteini böbreklerin filtreleyeceği kadar küçük bir proteindir. Bu sebeple sağlıklı kişilerde bulunmaması gerekmektedir. Ancak üretimini arttıran durumlarda veya böbrek hasarı olan kişilerde idrarda bulunabilmektedir. Genellikle doktorlar testi şu durumlarda istemektedir;
- Çok sayıda enfeksiyon varlığında
- Yüksek kan kalsiyum seviyesinde
- Düşük trombosit seviyelerinde
- Düşük kırmızı ve beyaz kan hücreleri varlığında
- Multipl Miyelom hastalarında
İdrarda Bence Jones Protein Varlığı
İdrarda bence jones protein varlığında ilk yapılması gereken böbrek yetmezliği kaynaklı olup olmadığını belirlemektir. Çünkü idrarda olmasının iki temel sebebi vardır. Birincisi böbreklerin hasarlı olması kaynaklı süzememesidir. İkinci sebebi ise üretilen bence jones protein miktarının artmış olmasıdır.
Böbrek yetmezliği hakkında detaylı bilgi için böbrek yetmezliği yazımızı okuyabilirsiniz.
Bence jones proteinin üretiminin artmasına bağlı olan durumlar ise şu şekildedir;
- Amiloidoz: Kalp, böbrek ve sinir sistemi gibi dokularda anormal protein birikimi olan hastalıktır. Bu hastalıkta artmış protein birikimi sonrasında idrarda bence jones proteini de gözlenmektedir.
- Lenfomalar: Bağışıklık sistemini etkileyen kanserdir. Hastalıklara özgü antikor üretilmemesi sonucunda üretilen savunma protein miktarı artmaktadır. Bu sebeple de özellikle kişi enfeksiyon kaynaklı hastalığı varsa idrarda ki bence jones miktarı yüksek seviyelerde görülmektedir.
- Monoklonal Gamopati (MGUS): Bu kişilerde savunma hücreleri gerektiğinden fazla antikor üretirler. Bunun sebebi olarakta idrarda hafif zincirli protein görülmektedir.
Böbrek yetmezliği evreleri yazımız dikkatinizi çekeceğini düşünüyoruz.
Bence Jones Protein Testi Nedir?
Bence jones protein idrar testidir. Multipl myelom başta olmak üzere Amiloidoz ve lenfoma gibi hastalıkların sonucunda idrarda bence jones proteini gözükmektedir.
Multipl Myelomlarda İdrarda Bence-Jones Proteini Ne Kadar Gözükür ?
Multipl myelom hastası olan kişilerin %50 ile %80 arasında bir oranda Bence Jones Proteini gözükür.
Kaynak: Rochester.edu
