20 lik dişler ağız içinde çiğnemeye yardımcı fonksiyonları vardır. Ancak bu işlevlerini doğru pozisyonlarında çıkarsa yapmaktadır. Genellikle bu durumun aksi gerçekleşir ve kemiğin içinde olurlar. Çenede şiddetli ağrılara ve şişmelere sebep olurlar. Gömülü veya kısmi çıkmış 20 lik diş ağrısı belirtileri, tedavileri ve tedavi sonrası tavsiyelere yazımızda yer verilmiştir.
20 lik Diş Ağrısı Nedir?
20 lik diş ağrısı, 20 yaşından sonra süren dişlerin kemiğe, yumuşak dokuya uyguladığı baskı ve zedeleme ile oluşur. Üçüncü molarlar (20’lik diş) bazı sebeplerden dolayı farklı pozisyonlarda sürebilir veya gelişebilir. Bu da yer aldığı kemikte ağrılara sebep olur. Çenenizde veya ağzınızın arka tarafında şiddetli bir ağrı olarak kendini gösterebilir. Kimi zaman yanağınızı keser, ufak yaralar oluşturur kimi zaman ise çenenizi açmanızı önler. Normal pozisyonunda sürse bile ağrıya sebep olabilir.
Hiç sürmemesi durumuna gömülü üçüncü molarlar denir. Gömülü olması, sinire zarar verme olasılığı olduğundan ve kistlere sebep olabileceğinden, şiddetli bir ağrıya sebep olur. Gömülü üçüncü molarlar cerrah müdahalesiyle çekilir.
Her üçüncü molar ağrısı dişin pozisyonundan kaynaklanmayabilir. Üçüncü molarlar doğru sürse bile ufak bir eğimi önündeki dişte çürümeye sebep olabilir. Bu çürük eğimi sebebiyle besinlerin sıkışması sonucu oluşur.
20 lik dişler temizlemesinin zor olması sebebiyle önündeki dişler gibi kendileri de çok sık çürürler. Bu çürük ilerlediğinde sinire ulaşmasıyla şiddetli ağrı yapabilir.
Kimi zaman 20 lik diş ağrısı diğer dişlerin ağrısıyla karıştırabilir. Fakat ayırt etmek oldukça kolaydır. 20 lik diş ağrılarını diğer dişlerin ağrısından ayırt edebileceğimiz bazı klinik bulgular örnek vermek gerekirse:
- Çenenizde şiddetli ağrı
- Ağızı açıp kapamada yaşanan problemler
- Lenf nodüllerinde şişme
- Boğaz ağrıları ve sinüs problemleri
- Ağız kokusu ve kötü tat hissi
- Yanakta ve çenede şişme
- Ateş
- Baş ağrısı
- Kulağa vuran ağrı
20 lik Diş Ağrısı Neden Olur?
20 lik diş ağrısı, sürme ve büyüme ağrısı olabilir. Sürerken üstündeki diş etini yararak çıkar. Bu da şiddetli ağrıya sebep olabilir. Bununla beraber üstündeki diş etinde şişme, kızarıklık ve özellikle enfeksiyona sebep olabilir. Bu enfeksiyon ısırmada, kendiliğinden şiddetli ağrılarla kendini belli eder.
Genelde sürmesi için yeterli olmayan üçüncü molarlar yamuk sürerler bu şekilde hem kendisinde hem komşu dişinde çürümelere sebep olur ve bu da şiddetli ağrı yapabilir. Sebebi ise çok arkada bulunmasından dolayı fırçalama ve diş ipi temizliğinin yetersiz kalmasıdır. Bakterilerin yerleşip dişi çürütmesi için uygun ortam oluşturmuş olur.
Diş çürükleri için tedavi yöntemlerini Diş Dolgusu ve Kanal Tedavisi yazılarımızda okuyabilirsiniz.
Eğer üçüncü molar hiç sürmemiş ve çene içerisinde kalmışsa yandaki dişin köklerini eritebilir, sinire zarar vererek ciddi ağrılara ve şişmelere sebep olabilir. Gömülü üçüncü molarların kist oluşturmaya büyük yatkınlıkları vardır. İçinde bulunduğu çene kemiğine ve komşu dişlere ciddi zararlar verebilir. Bu sebeple gömülü 20 lik dişler mümkün olduğunca erken çekilmelidir.
Üçüncü molarlar bulundukları bölgedeki diş etinde enfeksiyonlara, şişmelere, kızarıklıklara sebep olabilir. Diş eti problemleri de ciddi ağrılara sebep olur. Fakat daha minimal tedavilerle çözülebilir. Eğer sorun gömülü bir üçüncü molardan kaynaklanıyorsa diş mutlaka çekilmelidir.
20 lik Diş Ağrısını Hafifleten Yöntemler:
- İbuprofen/Asprin
- Soğuk uygulamaları ve buz
- Yüzeysel uyuşturan ağız içi jelleri
20 lik Diş Ağrısı Tedavisi Nasıl Olur?
20 lik diş ağrısı eğer normal pozisyonunda sürmüşse normal diş çekimi adımları izlenir. Elevator adı verilen ince uçlu aletle dişi kemiğe bağlayan ligamentler koparılır. Bu adım dişin hareket etmesini sağlar. Elevatorler farklı kalınlıklara göre değişir.
Ardından penseye benzer bir aletle (davye) diş tutularak dairesel hareketlerle çekilir. Davyeler, dişin alt veya üst çenede olmasına, kesici veya molar olmasına göre değişir. 20 lik dişleri çekmek için ayrı bir davye türü vardır.
Fakat gömülü bir üçüncü molarların çekilmesi gerekirse aşağıdaki adımlar izlenir:
Öncelikle anestezi yapılır. Anestezi yapılmadan önce sistematik bir rahatsızlığınız varsa hekiminize belirtiniz. Size uygun dozu ve anestezi çeşidini belirlemek için doktorunuza alerjilerinizi, kullandığınız ilaçları eksiksiz söyleyiniz. Aksi takdirde komplikasyonlar oluşabilir.
Kısmi sürmüş 20 yaş dişleri diş etinin üstünde bir parçasını gösterecek şekilde kendilerini belli ederler. Bu durumda diş eti kesilir, ‘elevator’ dediğimiz ucu sivri aletlerle diş kemikten ayrıştırılır ve en sonunda davye ile çekilir. Ardından kesilen diş eti dikilir. Diğer işlemlere kıyasla zorlu bir işlem değildir. Dikişler 1 hafta 10 gün sonra alınır.
Gömülü 20 yaş dişlerini tek seferde çıkarmak mümkün değildir. Bu pozisyondaki dişler parçalara ayrılarak çekilir. Önce kemik kesilir sonrasında dişler parçalara ayrılarak elevator ile yükseltilerek çekilir.
Kısmi gömülü yirmilik dişler daha komplikedir. Diş etinde gözükmez. Çekilen röntgen sonucu dişin pozisyonu belirlenir. Böylece cerrahın işlemle alakalı pozisyon bilgisi olur. Önce diş eti kesilir ve kemik gözükür. Kısmi olarak gömülü olduğu için kemik yüzeyinde bir miktar diş yapısı görülebilir. Kemik kesilerek dişin ortaya çıkması sağlanır.
Tamamıyla gömülü dişlerde de aynı prosedür izlenir. Önce diş eti kesilir, ardından görünen kemik röntgende belirlenen pozisyona göre kesilmeye başlanır. Bir süre sonra diş gözükür. Diş tamamen gözükene kadar kemik kesilir.
Ardından kısmi de tamamen gömülü diş de parçalara ayrılarak elevatör ile kemikten ayrıştırılır ve yükseltilir. Ardından parçalar dikkatlice alınır. Üstündeki diş etine dikiş atılır. Dikişler 1 hafta 10 gün sonra alınır.
20 lik Diş Tedavisi Sırasında Oluşabilecek Komplikasyonlar:
- Enfeksiyon. Soketten gelen sarı bir sıvı, ateş, geçmeyen ağrı ve şişkinlik
- Sinir Hasarı. Kalıcı veya geçici sinirsel problemler yaşanmasına sebep olur. Çoğu zaman dilde, yanakta, dudakta geçici uyuşma, kaşıntı hissiyatına sebep olur. İki haftadan birkaç aya kadar sürebilir ve yemek yemede, konuşmada zorluklara sebep olabilir.
- Kuru Soket. Pıhtı oluşumunun başarısız olmasından dolayı iyileşmenin gecikmesi. Hekim tavsiyelerine uyulmama sebebiyle, sigara içme, 25 yaşından büyük olma gibi risk faktörleri bulunur.
- Kanama. Sızıntı şeklinde kanama olması oldukça normaldir. Fakat şiddetli kanama olması durumunda bir terslik olduğu anlaşılmalı ve acilen hekiminize başvurmalısınız.
20 lik Diş Tedavisi Sonrası Tavsiyeler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Çekimlerden sonra dikkat edilmesi gereken kurallar vardır. Bu kurallar sayesinde kemik daha hızlı iyileşir ve iltihaplar önlenir. Kemiğin iltihaplanmasına ‘’Alveolit’’ denir. Alveolit dayanılmaz bir ağrıya sebep olur. Özellikle çekim sonrası sigara kullanımına devam ederseniz çekim yapılmış kemik soketi iltihaplanır ve alveolit olur. Alveolit olması durumunda şiddetli ağrı ile hekiminize başvurduğunuzda serum ile soket yıkanır. Yıkanması bile oldukça ağrılı bir süreçtir.
- Çekim sonrası hafif şişme ve sızı olabilir. Şiddetli ağrı ve büyük şişmelerde acilen hekiminize başvurunuz. Bölgeye soğuk uygulamak şişmeye iyi gelir.
- Çekim bölgesinin üstünde cildinizde iki haftaya kadar morluk görülebilir. 7 ila 10 gün boyunca çenenizde hafif açıp kapama problemleri, hassasiyet olabilir. Bunlar normaldir.
- Ağrı olması da oldukça normaldir. Özellikle zor ve karmaşık bir çekim olmuşsa ağrınız daha şiddetli seyreder.
- Hafif sızıntı şeklinde kanamalar olması normaldir. Bölgede pıhtı oluşması için ters basınç yapacak hareketlerden kaçınılmalıdır. Örneğin: tükürme, pipetle bir şey içmek vs. Sızıntı şeklinde olan kanamalarda, kan tükürülmemeli yutulmalıdır. Fazla kanama olması durumunda hekiminize başvurun.
- Nadir de olsa dişte ve yanakta uyuşmalar gerçekleşebilir.
- Asprin kullanmayınız. İbuprofen ve paracetamol ağrı kesiciler kullanınız.
- İlk 24 saat sigara ve alkol kullanmayınız. Sigara kullanmamak özellikle çok önemlidir. Sigara kullanımı pıhtıya zarar verir ve yara iyileşmesini önler. Ek olarak sigara kemikte enfeksiyona sebep olur ve dayanılmaz bir acıya sebep olur.
- Ağır egzersiz yapmaktan kaçınınız.
- Küçük taneli yiyecekler yemeyiniz. Mümküne birkaç gün sadece sıvı tüketiniz.
- 24 saat geçtikten sonra antiseptik ağız duşu ve gargara kullanınız. Bu şekilde dikişli yeri temizlemeniz daha kolay ve etkili olur. Enfeksiyon riski oldukça azalır.
- Birkaç gün rapor alınız ve dinleniniz.
Narsistik kişilik bozukluğu yazımız dikkatinizi çekebilir.
20 lik Dişim Ağrıyor Ne Yapmalıyım?
20 lik dişiniz ağrıyorsa mutlaka bir diş hekimine başvurunuz. Ağrıyı hafifletmek için buz uygulayabilir ve ağrı kesici alabilirsiniz. Tuzlu su veya seyreltilmiş oksijenli su ile gargara yapmak ağrıya iyi gelecektir.
20 lik Diş Ağrısı Nereye Vurur?
Üst çenede bulunan 20 lik diş ağrısı kulaklara ve sinüs bölgesinde hissedilebilir. Alt çenedeki yirmilik ağrısı çeneye ve boğaza vurur. Boyun bölgesinde şişlikler ve hassasiyet de görülür.
20 lik Diş Ağrısı Ne Zaman Geçer?
20 lik diş ağrısı çekim gerçekleşene kadar şiddetli ağrı yapar. Şiddetli ağrı çekim sonrası iki günde geçer. Hafif ağrı ve sızı bir hafta ila on gün devam eder.
Kaynak: nhs.uk
Cevap Yazın