Merhaba!

Hesabınıza Giriş Yapın

Hesap Oluşturmak için Tıklayın
×
Hesap Oluştur

Aşağıdan hesap oluşturabilirsin.

Zaten bir hesabınız var mı? Giriş yap
×
Merhaba! Parolanızı sıfırlamak için eposta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin.
Giriş yapmak Tıklayın

Kanal Tedavisi Nedir ? Hangi Durumlarda Yapılır ?

Kanal Tedavisi Nedir ? Hangi Durumlarda Yapılır ?
Kanal Tedavisi Nedir ? Hangi Durumlarda Yapılır ?

Kanal tedavisi, diş kökünün içerisindeki iltihabı uzaklaştırarak dişi korumak için yapılır. İltihaplı sinir-damar dokusu dayanılmaz bir acıya sebep olur. Kanal tedavisinin amacı ise ağrıyı azaltmak ve dişi sağlıklı hale getirmektir. Kanal tedavisinin sebeplerine, hangi durumlarda yapılır, nasıl yapıldığına ve tedavi sonrası tavsiyelere yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Diş Çürüğünden Kanal Tedavisine Giden Yol

Diş çürükleri çoğumuzun hayatında oldukça sık karşılaştığı bir durumdur. Dişimizin dış tabakasına mine, daha iç tabakasına dentin denir. Dişlerimizin kökleri içerisinde kan damarları ve sinir yumaklarından oluşan bir pulpa dokusu vardır. Mine, dentine göre daha sert bir yapıdadır. Dentin, pulpa ve mine arasında yer alır. Çürükler mine yüzeyinde başlar ve dentinden pulpaya doğru ilerler. 

Pulpa enfekte olduğunda sinir dokusunun iltihaplanası dolayısıyla gece uyandıran dayanılmaz bir acıya sebep olur. Bu acı zonklayarak kendini hissettirir, sıcakta, soğukta ve tatlı tüketildiğinde artar. Dişinizde böyle bir ağrı başlamışsa bu enfekte dokunun pulpaya ulaşıp sinirleri de enfekte ettiğine işarettir ve çözümü kanal tedavisidir

kanal tedavisi
Şiddetli diş ağrısının başlıca sebeplerinden pulpa iltihabı kanal tedavisi ile çözülür.

Kanal Tedavisi Nedir? 

Kanal tedavisi ağrılı dişlerdeki ağrıyı kesmek ve dişi sağlığına kavuşturmak için yapılan iki seanslı bir tedavidir. Dişin sinirlerine ulaşmış çürük dokusunun bir an önce uzaklaştırılması hem dişin çürümemiş dokularının kurtarılması hem de dişin sağlığı açısından çok önemlidir. Kanal tedavisi diş kayıplarını büyük ölçüde engeller.

Kanal tedavisindeki amaç enfekte olmuş pulpayı çıkarmak ve yerine vücudumuzla ve dişin dokularıyla uyumlu materyal koymaktır. Diş kanallarının boş kalması oldukça sakıncalı bir durumdur ve diş kaybına kadar gidebilecek ciddi problemlere sebep olabilir. Bu yüzden çıkarılan pulpa dokusunun yerine onun görevini görecek bu materyal (guta-percha) konulur. 

kanal tedavisi
Çürük sebepli enfekte olmuş pulpa

Çürüklere sebep olan Streptococcus Mutans bakterisidir. Çürükler erken tespit edilip tedavi edilmelidir. Erken tespit edilmeyen çürükler dentin dediğimiz dokudan pulpaya ilerler. Pulpa diş dokularını beslemekle görevlidir. Bu sebeple enfekte olması oldukça sakıncalıdır. Erken tespit edilmiş çürükler dolgu ile kurtarılabilir. Pulpaya yakın ama henüz pulpaya ulaşmamışsa bu durum da kuafaj tedavisiyle kurtarılabilir. Fakat pulpaya ulaşmış ise tek çözüm kanal tedavisidir. 

Kanal Tedavisi Neden Yapılır?

Diş kök kanalımızdaki enfekte pulpa dayanılmaz bir ağrıya sebep olur. Bu ağrı gece uyandıran, soğuk ve sıcakta artış gösteren, tatlı besinler tükettiğimizde bile şiddetlenen bir ağrı olarak tanımlanır. Günlük hayatımızı engelleyecek düzeyde bir ağrıdır. Kimi zaman öyle yaygın hissedilir ki hangi diş kaynaklı olduğu bile diş hekiminin testlerinden ve röntgenlerinden anlaşılır.  

Buradan Dex Forte 50 mg Nedir? Diş Ağrısına İyi Gelir Mi? yazımızı okuyabilirsiniz.

Kanal tedavisi bu ağrıları gidermek, dişi mümkün olduğunca uzun süre ağızda tutmak ve daha fazla çürük sebepli doku kaybı olmasını önlemek için yapılır. Lezyonlar ve getirisi olan diğer problemlerin de önüne geçen bir tedavidir.

kanal tedavisi
Diş kökündeki bir lezyon

Enfekte pulpa dokusunun çıkarılmadığı durumlarda dişimizin kök ucunda lezyonlar gözlenebilir. Bu lezyonlar ilgili dişin hizasındaki diş etinde gözlenen şişlikler, sivilceye benzer fistüller ve pus akıntısı ile anlaşılabilir. Bu ağrıların yanında lezyonlar, dişlerimizin normal kapanışında bile rahatsızlık yaratacak kadar kendini belli ederler.  

Kronikleşen kanal enfeksiyonları ağrıyla kendini belli etmese bile diş etindeki şişkinlik, sivilceye benzeyen ucu sarı apseler ile fark edilebilir(Detaylı bilgiyi Diş Eti Şişmesi Neden Olur yazımızdan abailirsiniz)

Tedavi edilmeyen kanal enfeksiyonları ve çürükler lezyonarın yanı sıra diş kaybına bile yol açmaktadır. Bu ağrıları geçirmek, lezyon gibi çene  kemiğimizi etkileyen oluşumları önlemek ve dişimizin ömrünü uzatmak için kanal tedavisi gerekli durumlarda mutlaka yapılmalıdır. 

Bir Dişe Kanal Tedavisi Gerektiğini Nasıl Anlaşılır? Ne Tür Belirtiler Gösterir?

Pulpası enfekte olmuş ve kanal tedavisi gerektiren diş kendini çok ağrılı bir şekilde belli eder. Fakat kimi zaman dişinizde oyuk oluşturmuş çürüklere kaçan yemek artıkları ve sağlıksız diş eti gibi problemler de ağrıya sebep olur. Bunları kanal tedavisi gerektirecek enfekte dişten ayırmak kolaydır. Kanal tedavisi gerektirecek durumlar şu şekildedir: 

  • Temizlenmesine rağmen dinmeyen ağrı 
  • Gece uyandıran ağrı 
  • Tatlı yedikten sonra zonklayan bir ağrı 
  • Dişe baskı ve kuvvet geldiğinde dayanılmaz bir acı 
  • Sıcak ve soğukta zonklayan ağrı 
  • Lezyon varlığında: 
  • Dişin yüksek gelmesi diş etinde apse, sivilceye benzeyen iltihaplı yapı (fistül
kanal tedavisi
Fistül

Başlarda bahsedilen belirtilerdeki gibi bir ağrı varsa fakat bu ağrı bir süre sonra geçmişse, dişin enfeksiyonu kronikleşmiş demektir. Bu da dişin pulpasındaki sinirlerin yavaş yavaş öldüğünün göstergesidir. Bu duruma yanıt olarak vücudumuz savaş hücrelerini buraya yönlendirir ve lezyon boyutunda artış görülür.  

Hekiminiz genellikle sinirlerin canlılığından emin olmak için pulpanın, soğuk testine ve hafifçe ilgili dişe vurararak (perküsyon) yanıtını inceler. Tek sorun pulpanın ağrı yaparak sizi rahatsız etmesi değildir. En başta pulpa enfeksiyonuna sebep olan bu çürüğün ilerlemesi dişinizde kurtarılamayacak seviyede doku kaybına sebep olabilir.

Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır? Acıtır Mı? 

Çoğu diş tedavisinde olduğu gibi özellikle kanal tedavisinde de hekiminiz önce lokal anestezi yapar. Lokal anestezi sadece ilgili bölümü hissetmenizi engeller. Böylece herhangi bir acı hissetmezsiniz.   

  • Kanal tedavisine öncelikle çürük temizlenerek başlanır.
  • Pulpanın girişi açıldığından itibaren mümkün oldukça temiz kalması gerekeceğinden daha fazla enfeksiyon oluşturabilecek her türlü unsur ortadan kaldırılmadır.

Çürük temizlendikten sonra, pulpa odası açılmış oluyor. Pulpa odasını evinizdeki salon gibi düşünebilirsiniz. Salonunuzun duvarları dentin, binanızın dış duvarı ise mine olarak düşünülebilir. Salondaki eşyalar işe kan damarları ve sinirler olarak temsil edilebilir.  

  • Pulpa odası açıldığında iğneye benzer eğe dediğimiz materyal, kanal içlerine sokularak döndürme yöntemiyle damar-sinir dokusunun dolanmasını sağlar. Eğeyi çektiğimizde ise enfekte pulpa dokusunu kanaldan çıkarmış oluruz. Bu yöntem birkaç defa tekrarlanır. 
kanal tedavisi
Kanal eğesi

Kanallardaki enfekte pulpa dokusu çıkarıldıktan sonra, salonu çamaşır suyuyla temizlemeniz gibi, kanal içi dezenfektan solusyonlar ile yıkanır. Bu işlem kanalın içine, kanal boyundan kısa bükülmüş iğne uçları sayesinde yapılır. Bu dezenfektan solüsyonlarının kanal ucundan diğer dokulara kaçması oldukça sakıncalı bir durumdur. Bu yüzden bunu engellemek için dişin açılmış kavitesine tükürük emici koyarak solüsyonun bir yandan çekilmesi sağlanır. 

  • Kanallar enfekte dokuların uzaklaştırılması sonrası dezenfekte amaçlı solüsyonarla yıkanır. Bunlar kanalın içinde daha sonra problem oluşturabilecek kalıntıların da uzaklaştırılmasını sağlar.

Kanal tedavisindeki en önemli noktalardan biri işlem sırasında kanallar açıkken, kanalların temiz tutulmasıdır. Özellikle tükürük, açılmış kanaldan uzak tutulmalıdır. Bazı hekimler tükürük kontaminasyonunu ve dezenfektan solüsyonların ağız içine kaçmasını önlemek için ‘’rubber dam’’ takabilir.  

kanal tedavisi
Rubber Dam Uygulaması
  • Kanallar temizlendikten sonra kanalın boyunu elektriksel yolla ölçmemizi sağlayan bir cihaz sayesinde kanal boyları ölçülür.
  • Kanallar gerekli prosedürlere göre şekillendirilir.
  • Ardından vücudumuzla uyumlu, guta-percha dolum materyali koyulur.
  • Kanalların içi tamamen dolana kadar guta perchalar sıkıştırılır.
  • Ardından ısıtılmış aletler ile guta perchanın dişin yüzeyine doğru çıkan fazlalık ucu kesilir ve ardından kanal üstü dolgusu yapılır. 
kanal tedavisi
Kanal dolumu

Tedavi Sonrası Tavsiyeler 

Genellikle kanal tedavisi gerektiren dişlerin çürükleri dişin kendi dokusunun çoğunu çürütmüş olur. Bu sebeple çürük temizlendiğinde sağlıklı ve destekli doku yetersiz kalabilir. Bu durumlarda hekiminiz dolguyu yeterli görürse tedavi kanal üstü dolgusuyla son bulur. Fakat dişin çoğu desteksiz dolgudan oluşacağı için dişin kırılma ve dolgunun düşmesi ihtimali çok yüksektir. Böyle durumlarda hekiminiz kanal içi destekleyici bir tedavi olan post, kaplama önerebilir. Bu da tedaviyi daha uzun süreli başarıya ulaştırır.

Tedavi sırasında kullanılan rubber dam setindeki klempler diş etinize oturur. Bu ağız içi dokularınızı dezenfektan maddelerden korumak ve kanalın içine tükürük kaçmasını önlemek için yapılır. Fakat diş etine minimum da olsa zarar verdiği için tedavi sonrası diş etinizde hafif bir tahriş olabilir. Tuzlu su ile gargara yaparsanız bu diş etinizin daha hızlı iyileşmesini sağlar.

Protez Diş ve diş dolgusu yazılarımız ilginizi çekebilir.

Ek olarak tedavi sonrası ağrınız bir süre devam edebilir. Bu gayet normaldir. Tedavi süreçleri iki seans süreceğinden seanslar arası hafif ağrı normaldir. Fakat tedavi sonrası ve seanslar arası şiddetli ağrı, şişme, dille dişe dokunamama gibi şikayetler oluşursa bu ‘flare-up’ dediğimiz akut alevlenme durumu ortaya çıkmış demektir.

Flare-up durumlarında hekiminize acilen başvurunuz ve bu şikayetlerinizi takiben ateş, halsizlik durumları mevcutsa hekiminiz antibiyotik yazabilir.

Her lezyon ve apse durumunda antibiyotik gerekmez. Bu sebeple bilinçsizce antibiyotik kullanmayınız ve hekiminizden talep etmeyiniz.

Bazı durumlarda kanal tedavisi başarısız olabilir. Bu durumlar: 

  • Kanal boyunda doldurulmaması 
  • Enfekte pulpanın tamamen çıkarılamaması 
  • Kanalın tükürükle kontamine olması
  • Tedavi sırasında aletlerin steril olmaması

Bu sebeple ağrı şikayetleriniz, apse ve lezyon varlığı ile ilgili bir gelişme gözükmezse kanal tedavisi sökülüp tekrar yapılabilir. Rutin kontrollerinize gitmeyi ve hekiminizin tedavi sonrası takip sürecine uymayı unutmayın.

Kaynak: webmd