Merhaba!

Hesabınıza Giriş Yapın

Hesap Oluşturmak için Tıklayın
×
Hesap Oluştur

Aşağıdan hesap oluşturabilirsin.

Zaten bir hesabınız var mı? Giriş yap
×
Merhaba! Parolanızı sıfırlamak için eposta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin.
Giriş yapmak Tıklayın

Yumurtalık Kisti Patlaması (Over Kist Rüptürü) Nedir?

Yumurtalık Kisti Patlaması (Over Kist Rüptürü) Nedir?
Yumurtalık Kisti Patlaması (Over Kist Rüptürü) Nedir?

Yumurtalıklar kadınlarda bulunan üreme organlarının bir parçasıdır. Ayda bir üzerinde bir kese oluşur ve buradan bir yumurta rahme geçer. Buradaki kese normalde yumurta çıktıktan sonra yok olur. Yok olmaması durumunda ise burada bir kist oluşur ve bu kist zaman ile dolar. Kistin çok büyümesi sonucunda yumurtalık kisti patlaması gerçekleşir.

Yumurtalık kistinin patlaması her zaman büyük problemler yaratmaz. Bazen küçük bir kist yırtılır ve hasta bunun hiç farkına varmayabilir.  Yumurtalık kistlerinin patlamasını kişide sıklıkla yoğun kasık ve karın ağrısına neden olur. Bu ağrı dışında hastada bulantı, kusma gibi belirtiler de görülebilir. Kist karın içerisine fazla kanama yaparsa halsizlik, baş dönmesi, göz kararması, bayılma gibi şikayetler de eklenebilir. 

Yumurtalık Kisti Patlaması (Yırtılması) Nedir?

Yumurtalıklar kadınların karınlarında bulunan oval şekle sahip bir çift üreme organıdır. Her ay bu organlardan biri rahme bir yumurta bırakır. Bu bırakılan yumurtanın normal oluşma sürecinde yumurtalıklarda su ve vücut sıvıları dolu bir kese oluşur, bu keselerin ismi yumurtalık kistidir.

Normal yumurtalık ve kistik yumurtalık
Yumurtalık Kisti Patlaması

Yumurtalık kistleri her kadında görülebilen ve büyük oranda tehlikesiz bir durumdur, bu kistlerin çoğunluğu küçük boyutlardadır. Ancak büyüdükçe içindeki sıvı artar ve kist giderek gerginleşir. Sonunda kist patlar. Bu duruma Yumurtalık Kisti Patlaması denir

Yumurtalık kistlerinin çoğu zararsızdır. Bu kistlerin yırtılması yalnızca hafif rahatsızlık hissi yaratabilir, hatta hiçbir belirtisi olmayabilir.

Yumurtalık kisti patlaması sonucu oluşan belirtiler ağrı kesicilerle tedavi edebilir. Bazı durumlarda ise kist yırtılmaları daha ağır şikayetler yaratabilir. Sırtta ağrı ve kasıklarda kanama olması bu kist yırtılmasının ciddi olduğuna işaret eder ve hızlıca tedavi edilmesi gerekir.

Yumurtalık Kisti Tipleri Nelerdir?

Kadın vücudunda birkaç tip kist oluşabilir. Bu kistler tiplerine göre farklı bölge ve büyüklüklere sahip olup farklı şikayetlere neden olurlar. Bu kist tipleri şu şekildedir:

yumurtalık kisti tipleri
Yumurtalık Kisti Patlaması
  • Fonksiyonel Kistler: Ovulatuvar (yumurtlama) kistler olarak da anılan bu kistler en sık görülen kist tipidir. Bu kistler patlamadığı sürece bir şikayete neden olmazlar ve foliküler kist (yumurtalık içerisinde gelişen yağ kesesi) veya sarı cisim kisti (folikülün yumurtayı rahme bıraktıktan sonraki yağlı hali)   
  • Dermoid (Teratom) Tip: bu kist tipleri doğumdan itibaren bulunabilir ve deri, diş, saç, kemik gibi dokuları içeren yumak benzeri bozuk bir yapıdadır. Bu kist tipi nadirdir ve 1000 kişide bir görülmektedir.
  • Kistadenom: Bu kist tipi yumurtalıkların yüzeyinde bulunur ve yumurtalıklardan gelen doku ve sıvılar ile doludur.
  • Endometriosis (Çikolata kisti): Bu kan ile dolu kistler rahim dokusunda ve dışında gelişirler ve yıllar geçtikçe içindeki sıvı dışarı akamadığı için kistler çok büyük boyutlara ulaşabilir.

Yumurtalık Kisti İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Yumurtalık kisti birçok sağlıklı kişide görülebilen bir durumdur ancak belirli alışkanlıklar ve durumlar kist oluşumunda rol oynamaktadır.

  • Hormonel Durumlar: Belirli hormonlar, Polikistik Over Sendromu (PCOS) ve ilaçlar yumurtalık içerisinde kist oluşumuna ve yırtılmasına neden olabilmektedir.
  • Gebelik: Bazı nadir durumlarda hamileliğinizin başında oluşan folikül yumurtalıkta durur ve zaman içerisinde büyüyüp yırtılabilir.
  • Endometriosis Varlığı: Yumurtalığa ve rahme doğal yoldan veya sezaryen gibi operasyonlardan dolayı önceden yapışmış rahim dokuları kistlerin oluşmasına neden olabilir.
  • Kasıklarda Ciddi Enfeksiyon: Enfeksiyon yumurtalıklara sıçrarsa kist oluşumuna neden olabilir.
  • Daha Önceden Var Olan Yumurtalık Kistleri: Eğer önceden bir yumurtalık kistiniz varsa, sonraki dönemlerde bir daha  yumurtalık kisti geliştirme ihtimaliniz hiç yumurtalık kisti geçirmemiş kişilere göre çok daha yüksektir.

Yumurtalık Kisti Patlaması (Yırtılması) Neden Olur?

Yumurtalık kisti patlaması neden olduğu henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak şüphelenilen birkaç etken şöyledir:

  • Eğer daha önceden yumurtalık kistiniz olmuşsa
  • Çok yoğun fiziksel aktivite ve cinsel ilişki sonrası
  • Büyük ve ince duvar dokulu kistler bulunması.

Yumurtalık Kisti Patlarsa Ne Olur?

Basit kistlerin patlaması zaman içerisinde vücut tarafından üçüncü boşluklarca emilir ancak içeriğinde kan ve çeşitli dokuların bulunduğu kist tiplerinin patlaması bu içerikleri iç organlara saçabilir. Bu durum enfeksiyon, organların birbirine yapışması nedeniyle oluşan tıkanıklık gibi durumlara neden olabilmektedir.

Yumurtalık Kisti Patlaması (Yırtılması) Belirtileri nelerdir?

Kist ve kist yırtılmaları genel olarak adet döngüsünün orta döneminde yaşanır. Bu dönemlerde yırtılmış yumurtalık kisti kasık bölgesinde ani ağrı ile kendini gösterebilir. Ağrı genelde delici tipte ve sıkça alt sağ tarafta hissedilir. Bu ağrılar sıklıkla egzersiz ve cinsel ilişki sırasında ortaya çıkar. Ağrıya ek olarak şu semptomlar da Yumurtalık Kisti Patlaması (yırtılması) olan kişilerde görülebilmektedir:

  • Vajina kanaması mide bulantısı
  • Kusma
  • Kasık ve karında sertlik olması halsizlik
  • Bayılma hissi olması
  • Ateş yüksekliği
  • Otururken gelen yoğun ağrı
  • Kasıkta dolgunluk veya ağırlık hissi
  • Omuz ağrısı (eğer yoğun kanama mevcutsa)

Yumurtalık Kisti Yırtılmasının Tanısı Nasıl Konur?

Yumurtalık kistleri sıklıkla rutin bir kasık muayenesinde bulunmaktadır. Bu kistler ultrason sayesinde rahatça görülebilmektedir. Kistin büyüklüğü, içindeki maddenin tipine (sıvı, kan, yağ, doku) bağlı olarak ek testler de istenebilir. Bu testler şu şekilde sıralanmaktadır:

  • Gebelik Testi: Pozitif test gebelik sırasında oluşmuş bir Korpus Luteum kisti taşıyor olabileceğiniz anlamına gelebilir.
  • Kasık Ultrasonu: Probe adı verilen bir cihazla kasık içerisindeki yapılara bakılarak ultrason yöntemiyle kistin varlığı doğrulanabilir, hatta içeriği hakkında bilgiye ulaşabilir
  • Laparoskopi: İnce ve kameralı bir cihaz yardımıyla karın ve kasık içerisine küçük bir kesi yardımıyla girilerek iç organlara ulaşılabilir. Bu sayede kistlere bakılabilir. Hatta tarama sırasında kist bulunması halinde kist alınabilir.  
  • Tümör İşaretçi Testleri: Kanser Antijeni adı verilen ve kanda bulunan bir proteinin yükselmiş olması vücudunuzda bir kist bulunduğu anlamına gelebilir.

Tüm bu yöntemlere rağmen daha nadir kist tipleri gelişebilir ve sert yumurtalık kistleri gibi nadir kist tipleri çok kısa zamanlarda sağlığı tehlikeye atabilecek boyutlara ulaşabilir. Bu kistlerin erken bulunması için düzenli olarak kasık muayenesi yapılması çok önemlidir.

Yumurtalık Kisti ve Yumurtalık Kisti Patlaması (yırtılması) Tedavisi Nedir?

Yumurtalık kistinin tedavisi hastaların yaşı, kistin tipi ve şikayetlerinize göre değişmektedir. Kist patlamasından önce tanımlanmalı ve patlamadan önce tedavi edilmelidir. bu şekilde bakıldığı zaman tedavi kist patlaması öncesi ve kist patlaması sonrası olarak 2’ye ayrılmaktadır.

Kist Patlamasından Önce Tedavi

  • Düzenli İzlem: Birçok kişide kistler izleme alınarak beklenilir ve bu kistler birkaç ay içinde küçülerek kaybolur. Bu yaştan bağımsız olarak sıkça uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntem özellikle herhangi bir semptomu olmayan ve sıvı dolu kisti bulunan kişilerde etkilidir. Operasyon sonrasında kistin yendien oluşmadığının kontrolü için de takipler yapılmalıdır.
  • İlaç Kullanımı: Hormonel gebelik önleyiciler (kontraseptifler) yumurtlamayı önleyerek yeni kist oluşumunu ve var olan kistlerin büyümesini önler ancak var olan kistleri küçültmezler. 
  • Cerrahi: Eğer büyük, şikayet yaratan ve fonksiyonel olmayan bir kistiniz bulunuyorsa bunun tedavisi cerrahi olabilir. Büyüklüğüne ve çevresindeki yapılarla ilişkisine göre kist başka bir yapı alınmadan sökülebilir ancak çok büyük ve organlara yapışmış bir kist için tek çözüm çevresindeki organlar ile alınması olabilir.

Kist Patladıktan Sonra Tedavi

Kist patlamasının tedavisi ise patlamış kistin parçalarının cerrahi ile alınması ve çevre dokulara yayılmış olan sıvı ve dokuların temizlenmesidir. Kanama devam ediyorsa kanamanın kontrolü de sağlanmalıdır.

İlaç Erüpsiyonu yazımız dikkatinizi çekebilir.

Yumurtalıklarımda Kist Olması Normal Midir?

Evet, normaldir. Her kadının adet döngüsünde yumurtlamadan önce kist oluşmaktadır, yani her kadın her ay en az bir yumurtalık kisti oluşturmaktadır ve bu kistler çoğunlukla iyi huylu içi su dolu keselerdir.

Yumurtalık Kisti Patlaması (Yırtılması) Kaç Santimetre Olunca Tehlikelidir?

Yumurtalık kistlerinde 8-10 santimetreyi (80-100 Milimetre) geçmiş ve büyümekte olan kistler patlama için risklidir ve ameliyatla alınması gerekmektedir.

Kaynakça: Uptodate.com

Dr. Hasancan Esen
merhaba ben Hasancan Esen, Ege Üniversitesi Tıp fakültesinde 5. sınıfta okumaktayım. Okul ve Kolay sağlık'taki zamanım dışında amatör olarak fotoğraf çekiyorum ve Pediatri üzerine araştırmlar yapıyorum