Sezaryen doğum bebeğin cerrahi bir işlemle dünyaya getirilmesidir. Uzman hekimlerce ameliyathane koşullarında anestezi altında gerçekleştirilir. Normal doğuma göre bazı avantajları ve dezavantajları vardır. Normal doğumdan hangi açıdan farklıdır? Sezaryen doğumdan sonraki doğumlar da sezaryenle olmak zorunda mıdır? Sezaryen kaç haftada iyileşir? Bu soruların cevabını ve sezaryen doğum hakkında bilinmesi gereken tüm bilgiler yazımızda yer almaktadır.
Sezaryen Doğum Nedir ?
Bebeğin, annenin karnına yapılan bir kesi yardımıyla dünyaya getirilmesine sezaryen doğum denir. Bazı tıbbi zorunluluklar durumunda tercih edilen bir yöntemdir. Bunun dışında normal doğuma göre daha az ağrılı olması sebebiyle annenin isteği ile de tercih edilebilmektedir.
Sezaryen, bir dizi risk taşıyan önemli bir ameliyattır, bu nedenle genellikle sadece sizin ve bebeğiniz için en güvenli seçenekse yapılır.
Sezaryen Doğum Kimlere Önerilir ?
Sezaryen doğum gebeye, bebeğe ya da plasentaya(bebeğin eşi) bağlı tıbbi durumlarda zorunlu olarak başvurulan bir yöntemdir. Hekiminiz kontroller sırasında böyle bir durumu tespit ederse sizin için sezaryen doğum planlayabilir. Bazen tıbbi durum sonradan gelişebilir ve plansız sezaryen doğum gerekebilmektedir.
- Çoğul Gebelikler: Normal şartlarda tek bebeğe göre daha zorlu ve daha riskli bir durumdur. Erken doğum ihtimali, bebeğin doğum kilosunun düşük olması ve bebeklerin makat geliş gibi istenmeyen durumların olma ihtimali vardır. Hekiminiz çoklu gebelik tespit ettiğinde 38. haftalıkken sezaryen planlayabilir ve ek testler önerebilir.
- Plasenta Previa: Plasentanın yani bebeğin eşinin normal bulunması gereken yerde bulunmayıp daha önde yer almasıdır. Kanamaya yatkınlık oluşturacağı için vajinal doğum yerine sezaryen tercih edilir. Diğer sezaryen gerektiren durumlara göre kanama riski fazladır. Hamilelik sırasında ultrason ile yapılan muayenede tespit edilebilir.
- İri Bebek: Bebeğin doğum ağırlığının 4000 gramdan yüksek olmasıdır. Nadir rastlanan bir durum değildir. Bebeğe dair bir takım riskler içermesinin yanı sıra doğumu da zorlaştırabilmektedir. Hekiminiz bebeğin ağırlığını, annenin durumu ile beraber değerlendirip riskler göz önünde bulundurularak sezaryen doğum önerebilir.
- Maternal Enfeksiyonlar: Doğum sırasında bir takım virüsler anneden bebeğe geçebilir. Bu enfeksiyonlara sebep olan etkenler şunlardır: HIV, Hepatit B, Hepatit C ve HSV2. Böyle bir etken tespit edilirse sezaryen doğum önerilir. Buna ek olarak hekiminiz virüs tedavisi uygulayabilir ya da bebeğe anne sütü vermemenizi isteyebilir.
- Makat Geliş: Bebeğin anne karnında ters bir şekilde konum aldığı belirtilen durumdur. Bebeğin doğum sırasında önce başının çıkması normal olan durumken bu bebeklerde önce ayaklar çıkabilmektedir. Makat geliş bebeğin doğum anında ve ilk 1 aylık süre boyunca istenmeyen durumlarla karşılaşma ihtimalini artırmaktadır. Bu riskleri ortadan kaldırmak için hekiminiz sezaryen önerecektir.
Anne karnında bebeğin konumu normalden farklı olması normal doğumu zorlaştırmakta ve transvers geliş ya da makat gelişe sebep olmaktadır. Bu durumlarda ESV denilen bir işlem denenebilir. Bu işlem uzman hekimlerce anne karnına dışardan müdahale ile bebeğin konumunun düzeltilmeye çalışılmasıdır.
Anne İsteğine Bağlı Sezaryen
Sezaryen doğumun giderek yaygınlaşmasının başlıca sebebidir. Anne ya da bebeğe bağlı bir sebep olmaksızın anne isteği ile sezaryen yapılmasıdır. Anneler normal doğuma göre daha az ağrılı olduğu, tercih ettiği ortamda ve daha önceden bildiği bir zamanda olduğu için sezaryen doğumu tercih etmektedirler. Sezaryen için doğru bir şekilde hesaplanarak tespit edilmiş 39. hafta tercih edilir.
Acil Sezaryen Operasyonları:
Bazı tıbbi durumlar ile anne isteğine bağlı sezaryenler gibi daha önceden planlanmış operasyonların haricinde daha önceden gerek görülmediği halde acilen sezaryen gerektiren durumlar ortaya çıkabilir. Her normal-vajinal doğumda bu risk az da olsa bulunmaktadır.
- Bebeğin kalp hızındaki değişiklikler acil sezaryen gerektiren durumlardan biridir. Bebeğin kalp hızı düzenli aralıklarla monitöre yansıtılarak takip edilmesi önemlidir.
- Bir diğer durum ise bebeğin içinde bulunduğu suyun kirlenmesidir. Annenin ilk doğumu olması gibi doğum eyleminin uzun süreceği tahmin edildiği durumlarda gebe sezaryene alınması gerekebilir.
- Distosi(Zor Doğum Eylemi): Anneye bağlı ya da bebeğe bağlı farklı sebeplerle oluşabilir. Bunlara örnek olarak annenin yeterli itici güç oluşturamaması, bebeğin farklı pozisyonda gelmesi ya da annenin doğum kanalını daraltan anormallikleri sayılabilir.
Hekim doğum sırasında böyle bir durumla karşılaştığında doğumu kolaylaştırmak için amniyotomi(zarın dış müdahale ile açılması) ve oksitosin uygulaması(rahime doğum için yardım eder) yapabilir. Bu sayede normal doğum devam edebilmektedir.
- Kordon Sarkması: Bebek doğum kanalına girmeden kordonun rahim ve vajina dışına çıkmasıdır. Bu durumda forseps ve vakumla müdahale edilebilir. Buna karşın yüksek risk nedeni ile sezaryene alınabilir.
- Plasenta Dekolmanı: Plasentanın bebekten önce rahimden ayrılmasına denir. Kanamanın en sık nedenidir. Sigara kullanımı, ileri yaşta gebe kalmak, yüksek tansiyon, bebeğin suyunun normalden fazla olması gibi sebeplerle görülme ihtimali artmaktadır. İzlenecek tedavi ve doğum planı hastanın durumu ve gebelik haftası göz önünde bulundurularak şekillenmelidir. Ek önlemler eşliğinde sezaryen planlanmalıdır.
Sezaryen Doğum Ne Zaman Yapılmalıdır ?
Sezaryen doğum en ideal zaman olarak 39. haftalık iken planlanır. Hekimler planlı sezaryen operasyonları için bebeğin ebeveynleri ile ortak bir gün belirleyebilmektedirler. Acil durumlarda sezaryen için en az 37 haftalık olması istenir.
Sezaryen Doğum Nasıl Yapılır ?
Sezaryen doğum öncesinde gerekli kontroller yapılarak tam teşekküllü bir hastanede yapılır. Hastanede 3-4 günlük bir yatış gerektirebilir. Hekiminizin uyarılarına harfiyen uymak işlem sırasındaki ve iyileşme dönemindeki riskleri en aza indirmek için önemlidir.
Sezaryen Olmadan Öncesi Yapılması Gerekenler ve Hazırlık
Her cerrahi operasyon gibi sezaryen doğum operasyonlarını da birtakım riskler içermektedir. Bu sebeple ameliyattan önce hastanede yapılacak kontroller önemli ve gereklidir.
- Sezaryen anestezi altında olacağı için bir anestezi hekimi ile görüşme yapmanız gerekmektedir.
- Operasyon sırasında kan kaybı yaşama ihtimalinize bağlı testler yapılarak önceden risk değerlendirilmesi yapılmalıdır.
- Bir takım ilaçlarla doğum sırasında yaşayacağınız muhtemel durumların önüne geçilmesi sağlanabilir. Antibiyotikler ya da mide koruyucular örnek olarak verilebilir.
- Yine bu kontroller sırasında operasyonun riskleri hakkında onam formunu okumanız ve kabul etmeniz gerekmektedir.
Operasyondan hemen önce yapılması gereken bazı hazırlıklar da şunlardır:
- Operasyondan belli bir saat önce bir şeyler yiyip içmeyi bırakmanız gerekmektedir.
- Dolu bir mesane idrar kanalınızın genişlemesini kısıtlayabilir. Bu sebeple idrar sondası takılarak mesanenizin boş kalması sağlanabilir.
- Sezaryen yapılacak bölgedeki kılların kesilmesi de hazırlık aşamasında yapılacak bir diğer işlemdir.
Sezaryen Ameliyatında Hangi İşlemler Yapılır ?
Bunlar gibi hazırlık işlemleri bittikten önlük giydirilip ameliyathaneye alınırsınız. Ağrı hissetmemeniz için anestezi uygulanarak başlanır. Sezaryen operasyonlarında anestezi epidural olabileceği gibi bazı durumlarda genel anestezi verilerek yapılmaktadır.
| Epidural Anestezi | Genel Anestezi |
| Sadece Bel Seviyesinin Altı Uyuşturulur. | Tüm vücut uyuşturulur. |
| Hastanın bilinci yerindedir doğumu takip edebilir. | Hasta operasyondan en az 1 saat süre sonra kendine gelmektedir. |
| Bebeği eğer mani bir tıbbi durum yoksa doğduğunda görebilir. | Bebeğini 1-2 saat sonra emzirebilir. |
Sonrasında karnınızın alt kısmına bikini giydiğinizde dışardan görülmeyecek bir seviyede yaklaşık 15 santimetrelik yatay bir kesi yapılır. Dikey kesileri içeren farklı yöntemlerde vardır. Bu sayede bebeğin çıkabilmesi için karnınızda yeterli boyutta bir açıklık sağlanmış olur.
Bebeğiniz doğduktan sonra ise rahminizde doğum esnasında oluşan ve hekimin kesisi sebebiyle ortaya çıkan yırtıklar eriyebilen dikişlerle kapatılır. Karnınızın üstündeki deriniz için ise sonradan alınması gereken dikişler kullanılabilir. Bütün bu işlemler 1 saatten kısa sürede bitebilmektedir.
Sezaryen Doğum Sonrası ve İyileşme Dönemi
Anestezinin etkisi geçtikten sonra hekiminiz tekrar sizi muayene etmek ve belli bir süre gözlemlemeye devam etmek isteyecektir. Yemek yiyebilir ve su içebilirsiniz. Bebeğinizi emzirebilirsiniz.
Sezaryenle iyileşmek genellikle vajinal doğumdan iyileşmekten daha uzun sürer. Bununla birlikte bebeği etkileme etkisi düşünülmeden ağrılarınız için ağrı kesici kullanabilirsiniz.
Karında açılan kesi ve dikişler sebebiyle belli bir süre günlük aktivitelerinizi yaparken dikkatli olmalısınız. Bu yaralar için en az 24 saat süre kalacak şekilde pansuman yapılmalıdır.
Sezaryen Doğumun Riskleri Nelerdir ?
Anne adayları daha az ağrılı olması sebebiyle sezaryen doğumu tercih etmektedir. Buna karşın tıbbi bir zorunluluk olmaması halinde normal vajinal doğum, sezaryene göre daha üstündür. Çünkü sezaryen doğum bebek açısından ve anne açısından birçok risk içermektedir.
Sezaryenin Annede Ortaya Çıkarabileceği İstenmeyen Durumlar:
- Yara yerinde enfeksiyonu: Belirtileri yara yerinde kızarıklık, akıntı, azalmayan ağrı
- Rahim zarı enfeksiyonu: Belirtileri ateş, karın ağrısı, vajinal akıntı, vajinal kanama
- Aşırı Vajinal Kanama: Daha nadir görülür. Kan takviyesi ve tekrar bir ameliyat gerektirebilen ciddi bir durumdur.
- Derin Ven Trombozu:(bacak toplar damarlarında tıkanıklıklar) Belirtileri bacakta ağrı ve şişme. Nadir görülse de akciğerleri etkileyebileceği için önemlidir. Araştırılması ve atlanmadan tedavisi yapılmalıdır.
Sezaryenin Bebekte Ortaya Çıkarabileceği İstenmeyen Durumlar:
- Sezaryen sırasında anne karnına kesi yapılırken bebeğin derisinde küçük sıyrıklar olabilir. Hızlıca iyileşebilen küçük yaralardır.
- Özellikle 39 haftalıktan küçük bebeklerde birtakım nefes alma problemleri yaşanabilmektedir. Hastanede yakından izlem yapılarak birkaç gün içinde düzelen bir problemdir.
Sezeryan Sonrası Yara Bakımı Nasıldır?
Ameliyat sonrası ilk günler pansuman yapılarak yara bakımı yapılmalıdır. Hekiminiz dikişleri 1 hafta içinde alacaktır. Bu süreye kadar pansumana devam ediniz. Dikişleri aldıktan sonra da hekiminizin tavsiyelerine uyunuz. Bu tavsiyelerden bazıları şunlardır:
- Yara yeri temizliği yapıldıktan sonra ıslak kalmamalı
- Çok sıkmayan kıyafetler giymelisiniz
- Yara üzerinde anormal kızarıklık ve akıntı gördüyseniz acilen hekime başvurmanız gerekmektedir.
Yara İzi Kalır mı ?
Sezaryen yöntemine göre yara izinin yeri değişebilmekle birlikte genellikle karın alt bölgesinde yatay şekildedir. Yaklaşık 15 cm genişliğinde bikini seviyesini geçmeyecek seviyededir. İlk başlarda belirgin olan yara zamanla soluklaşacaktır. Sonuç olarak başkalarının fark edemeyeceği bir iz olarak kalacaktır.
Sezaryen Doğum Gelecekteki Doğumları Nasıl Etkiler ?
Sezaryen doğum operasyonu sırasında yapılan kesiler sonucunda rahim eski halinden farklı şekilde iyileşir. Kesi yerinde yapışıklık ve sertleşmeler olabilir. Sezaryen doğum haricinde diğer uterus cerrahi operasyonları da bunlara sebebiyet verebilmektedir.
Bu sebeple diğer gebeliklerinde de sezaryen ana plan olarak düşünülmektedir. İki kere sezaryen ile bebek sahibi olan bir kadının 3. ve sonraki sezaryen operasyonları giderek zorlaştığı için önerilmemektedir. Normal doğum ise ancak belli şartlar altında riskler gebeye anlatılarak ve onayı alınarak yapılabilir. Sezaryen doğum sonrası normal gebelik şartları şunlardır:
- Bebeğin 4000 gramın altında olması gerekir.
- Sezaryenin hangi yöntemle yapılmış olması önemlidir. Alt segment transvers insizyonla yapılmış olması gerekir.
- Rahimde başka bir operasyon geçirmiş olmamak gerekir.
- Hamilelik sırasında yapılan testlerin normal değerlerde olması gerekir.
Normal doğumun tam teşekküllü bir hastanede planlanması gerekmektedir. Her şartın uygun olmasına rağmen doğum esnasında sezaryen doğumu gerektirecek bir durum gelişebilir. Aşağıdaki durumlarda sezaryen sonrasında normal doğum denenmemelidir:
- Daha önceki sezaryen yöntemi bilinmiyorsa ya da klasik veya ters T insizyon işlemi uygulandıysa tekrar sezaryen doğum gerekmektedir.
- Geçirilmiş rahim operasyonları veya rahim yırtılması
- Plasenta yani bebeğin eşinin rahimdeki anormal konumu
Sezaryen Doğum Hakkında Bilinmesi Gerekenler
- Doğum sonrası ağrılarınız için parasetamol veya ibuprofen içeren ağrı kesicileri kullanabilirsiniz.
- Doğum sonrası vajinanızdan biraz kan gelmesi normaldir. Ama miktarı çok olursa ya da durmazsa hekime bunu belirtmeniz gerekmektedir.
- Günlük aktivitelere hızlı bir dönüş yapmanız önerilmemektedir. Egzersiz yapmaktan ve ağır bir şeyler kaldırmaktan sakının.
- Cinsel birliktelik anca iç organların toparlanması için gereken 3 haftalık zaman diliminden sonrası için uygun olmaktadır. Bazı uzman görüşlerine göre ilk 6 hafta ilişki önerilmemektedir.
- Sezaryen sonrasında aşağıdaki belirtilerin olması doktora başvurmanızı gerektirmelidir:
- İdrar kaçırma
- Vajinanızdan çok miktarda kan gelmesi
- Yara yerinizin kızarmış, ağrılı veya akıntılı olması
- Bacaklarınızda ağrı, şişme
- Her sezaryen operasyonu sonrası dokular daha fazla deforme olacağı için her yeni sezaryen riski artırmaktadır. Özellikle 3. sezaryenden sonra risk artmıştır ve çok önerilmemektedir. Ama hala mümkündür.
- Sıklıkla sezeryan olarak yanlış yazımı kullanılmaktadır. Doğrusu sezaryandır.
Beloc Ne İçin Kullanılır? yazısı ilginizi çekeceğini düşünüyorum.
Sezaryen Ameliyatı Kaç Saat Sürer ?
Sezaryen ameliyatı yaklaşık 1 saat sürmektedir. Doğum işlemi yaklaşık 20 dakika içerisinde gerçekleşmektedir. Öncesindeki anestezi işlemi ve sonrasındaki dikişlerin ve muayenenin yapılması bu süreyi uzatmaktadır.
Sezaryen Dikişler Ne Zaman İyileşir ?
Sezaryen Operasyonu sonrasında kesilen dokulara dikiş atılmaktadır. Dışardaki dikişler 5-7 gün içerisinde iyileşir. Sonrasında bu dikişler alınır. İçerideki dikişler ise alınmaya gerek duymayan çözünebilir dikişlerdir. Derin dikişlerin iyileşmesi 4-6 haftayı bulabilir.
Normal Doğum, Sezaryen Doğum ve Prenses Doğum Nedir ?
Normal doğum ağrı kesmek için anestezi kullanmadan yapılan geleneksel vajinal yoldan doğumdur.
Sezaryen doğum ise anestezi kullanılarak bebeğin anne karnına açılan açıklıktan çıkması sağlanan çoğunlukla önceden zamanı planlanmış doğum yöntemidir.
Prenses doğum ise doğum eylemi başladığında bel seviyesinin altına anestezi verilerek ağrısız normal doğum yapılmasına olanak veren yöntemdir.
KAYNAK: Mayoclinic.org
