Histrionik Kişilik Bozukluğu, kişinin ilgi merkezi olmaktan hoşlandığı ve benmerkezci davranışlar sergilediği bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu sebeple Histrionik Kişilik Bozukluğuna sahip kişiler arkadaşlık ve iş ilişkilerinde çeşitli sorunlar yaşayabilmektedirler. Toplumda her 50 kişiden birinde görülmektedir.
Histeri ne demektir ? Histrionik Kişilik Bozukluğu olan kişiler hangi belirtileri gösterir ? Hangi durumlarda uzman görüşü alınmalıdır ? İlaç tedavisi var mıdır ? Çevremizdeki Histrionik Kişilik Bozukluğu olanlara nasıl davranmamız gerekir ? Tüm bu soruların ve daha fazlasının cevaplarını sizler için derledik.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Nedir?
Histrionik, Latincede Aktör veya Tiyatrocu anlamlarına gelmektedir. Bu rahatsızlığa sahip kişiler esasında neşeli, insan ilişkilerinde pozitif tavırlar sergileyen kimselerdir. Fakat bu durum onların her zaman ilgi çekme hevesinde olmaları ile açıklanmaktadır.
Histerik kelimesi Histrionik kelimesi yerine kullanılabilir. Aynı amaçla kullanılsalar da histeri kelimesi Yunanca da rahim kelimesinden gelmektedir. Günümüzde hastalığın rahimle alakalı olmadığını bildiğimiz için histrionik kelimesi kullanılmaktadır.
Bu rahatsızlığa sahip kişiler diğer insanların takdirini kazanmaya çok önem verirler. Kazanamadıkları takdirde kendilerini eksik ve yetersiz hissederler. İnsanlarla kolay anlaşabiliyor olsalar da ilişkilerini yüzeysel olarak yaşarlar.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Nasıl Bir Bozukluktur ?
Histrionik Kişilik Bozukluğu B tipi Kişilik bozukluklarındandır. Bu grubun içerisinde Histrionik tip kişilik bozukluğu ile birlikte Narsistik, Borderline ve Antisosyal Kişilik Bozuklukları da vardır. B tipi Kişilik Bozukluklarının ortak özelliği dürtüsel davranışlardır. Histerik Kişilik bozukluğunda da bu gruptaki diğer bozukluklarda olduğu gibi duygular, normal olmayan biçimde/şiddette/zamanda hissedilebilir.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Günlük hayatta başımıza gelen olaylara herkes farklı şekilde tepkiler gösterebilir. Bu tepkiler bir kişilik bozukluğunun belirtisi olup olmadığını anlamak çok kolay değildir. Keskin sınırlarla çevrelenemeyen bu davranış kalıpları bize bazı ipuçları verebilir. Histrionik Kişilik Bozukluğu belirtileri şunlardır:
- Bir işe aşırı heyecanla başlayıp ondan çabucak sıkılmak
- Sürekli güvence ve onay arayışı içinde olmak
- Dış Görünüşlerine aşırı düşkünlük
- Diğer insanlara karşı olduğundan zengin gözükme çabası
- İltifat veya eleştirileri aşırı şekilde dikkate değer bulmak
- Kendilerini onaylayanlardan aşırı etkilenmek, eleştirenlere küsmek
- Benmerkezci ve egoist tavırlar
- Değişime kapalı olmak ve değişimi bir tehdit olarak görmek
- Dikkat çekmek için hasta olduğu konusunda yalan söylemek
- Yaşadıkları olayları dramatize ederek anlatmak
- İstediklerini elde etmek için karşısındakini manipüle etmek
- Kişisel başarısızlıklarını kabul etmemek, sorumluluğu başkasına atmak
Histrionik Kişilik Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?
Kişilik bozukluklarının tanısı ancak alanında uzmanlar tarafından konmalıdır. Hemen herkes bir kişilik bozukluğunun herhangi bir belirtisini gösteriyor olabilir. Bu belirtinin bir hastalık olup olmamasının ayrımında bu davranış kalıplarının şiddetine yani hayatımızı ve çevremizi etkileme düzeyi çok önemlidir.
Histrionik Kişilik Bozukluğunun DMS-V kriterlerine göre bu rahatsızlığın tanısı aşağıda sayılan işaretlerden 5’i ya da daha fazlasının kişide bulunmasının üzerine konabilir;
- Kişi ilgi odağı olmadığında rahatsızlık duyuyorsa,
- Kendinden alakasız bir konuyu bir şekilde kendine getirmeye çalışıyorsa,
- Aniden değişen yüzeysel duygular sergiliyorsa
- Dış görünüşünü ilgi çekmek amacıyla kullanıyorsa
- Gereğinden çok ve abartılı konuşarak karşısındakini etkilemeye çalışıyorsa
- Yapmacık davranışlar sergiliyorsa ve duygularını aşırı seviyede yaşıyorsa
- Çabuk etkilenen, önerilere aşırı takıntılı bir yapısı varsa
- İlgisini çekmek istediği kişiye yönelik cinsel dürtüler de dahil kışkırtıcı tavırlar sergiliyorsa
Histrionik Kişilik Bozukluğuna Ne Sebep Olur, Risk Faktörleri Nelerdir?
Çoğu kişilik bozukluğu rahatsızlığında olduğu gibi, Histrionik Kişilik Bozukluğunda da bu rahatsızlığa tam olarak neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Fakat yapılan araştırmalar bu rahatsızlığa sahip kişilerin yaşadıkları bazı ortaklıklar olduğunu göstermektedir:
- Çocukluğunda anne/babasından yeterli ilgi görmemek; bu kimseler bebeklik ve erken çocukluk dönemlerinde ilgisiz olan anne/babalarına istedikleri şeyi göstermek için abartılı davranmanın gerekli olduğuna inanmışlardır. Bu yüzden duyguların ancak aşırı şekilde gösterildiğinde fark edildiğini düşünürler
- Araştırmalarda beyinden salgılanan yüksek miktarda Norepinefrin maddesinin kişide yalnızlık kayısına yatkınlığa ve bağlanma isteğine sebep olması yüzünden yüksek sosyalleşme isteğine neden olduğu ortaya konmuştur.
- Ayrıca yapılan başka araştırmalarda, Histrionik Kişilik Bozukluğunun düşük de olsa genetik/kalıtımsal olarak kişilerde gözlemlenebildiği ortaya konulmuştur.
Histrionik Kişilik Bozukluğunun Türleri Nelerdir?
Histrionik Kişilik Bozukluğu olan kişiler farklı dürtülere sahip olabilirler. Bunlar da farklı davranış kalıplarına sebep olur. Bilim insanları tarafından Histironik Kişilik Bozukluğu aşağıdaki 6 alt kategoriye ayrılmıştır:
- Yatıştırıcı Histrionik KB: Bu kişiler karşılarındakini memnun etmek amacıyla kendi isteklerinden ve çıkarlarından kolayca vazgeçebilir. Uyumlu geçinerek sevilme ve takdir görme ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırlar.
- Canlı Histrionik KB: Bu kişiler dışarıya olumlu enerji yayarlar. Düşünceleri yüzeyseldir. Davranışları ise dürtüseldir. Eylemlerinin sonuçlarını düşünmezler. Satış Elemanı ya da Müşteri Temsilcisi gibi sosyal beceri gerektiren işlere uygun görünürler. Fakat bir heyecan ile başladıkları işten çabuk sıkıldıkları için sonunu getiremeyebilirler.
- Çalkantılı Histrionik KB: Bu kategorideki kişiler çabuk sinirlenirler ve istediklerini alamamaya tahammül edemezler. Eleştiriye açık değillerdir. İlgi merkezi olmak için olan ya da olmayan hastalıklarını öne sürerler.
- Samimi Olmayan Histrionik KB: İnsanlarla çabuk yakınlık kurabilirler ve kurdukları insani ilişkileri sorumluluktan kaçmak için kullanırlar. Karşılarındakinin zaaflarını araştırır ve bunları kullanırlar. Samimi ve iyi niyetli görünseler de esasında yapmacık ve manipülatif tavırlar sergilerler.
- Teatral Histrionik KB: İçinde yaşadıkları toplumun gerektirdiği kurallara ve adetlere göre davranırlar. Dış görünüşlerine aşırı önem verirler. Bu durum kendini kadınlarda aksesuar ve kıyafete düşkünlük, erkeklerde vücut gelişimine takıntı olarak kendini gösterir.
- Çocuksu Histrionik KB: Çocuksu görünmek ve çocukça davranışlar göstermek için çaba gösterirler. Karşısındaki insana aşırı bir bağlılık hissetmektedirler. O olmadan yapamayacağı fikri ile hareket ederler. Onları etrafında tutabilmek için cinsellik dahil her türlü ilişkiyi araç olarak kullanırlar. Sürekli sevilip sevilmediklerini sorar ve sorgularlar.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Histrionik kişilik bozukluğu tedavisinde Psikoterapide ve grup terapileri tedavinin temelini oluşturur. Uzmanlar tarafından yapılan terapi seanslarında hasta kendisini ve hastalığını keşfeder.
Histrionik Kişilik Bozukluğuna özel ilaç tedavisi yoktur. Ama hekiminiz beraberinde başka bir psikiyatrik rahatsızlık olduğunu düşünüyorsa ilaç önerebilir. Örneğin Depresyon veya Anksiyete gibi ek psikiyatrik bozukluklarda ilaç kullanımı gerekebilmektedir.
Kulak Kepçesi İltihabı yazımız ilginizi çekeceğini düşünüyoruz.
Histrionik Kişilik Bozukluğu ile Antisosyal Kişilik Bozukluğu arasında ilişki var mıdır?
Araştırmalar Antisosyal Kişilik Bozukluğu sahibi kişilerden üçte ikisinin aynı zamanda Histrionik Kişilik Bozukluğu belirtilerini de gösterdiğini ortaya koymaktadır. Ailesinde Anti sosyal ya da Borderline Kişilik Bozukluğu olan kimselerin Histerik Kişilik Bozukluğu belirtileri göstermeye yatkın olduğu da söylenmektedir.
Histrionik Kişilik Bozukluğu İyileşir mi ?
Kişilik bozukluklarının tedavisi uzun zaman almaktadır. Hastanın, hasta yakınlarının tedaviye uyumu önemlidir. Ancak bu sayede kontrol altına alınabilir.
Histriyonik Kişiler Nasıl Anlaşılır ?
Toplumda birileri için “ilgi manyağı” ya da “her şeyi abartıyor” gibi şeyler söylendiğini duymuşsunuzdur. Bu durum tek başına onların hasta olduğunu düşündürtmemelidir. Çevrenizde yukarda bahsedilen birçok belirtiyi gösteren bir yakınınız olabilir. Onu -eleştiriye karşı hassas olduğunu unutmadan- bir uzman görüşü almak için ikna etmeye çalışabilirsiniz.
Kaynak: webmd
