Antisosyal Kişilik Bozukluğu kişiye ve topluma zarar veren yaygın bir zihinsel hastalıktır. Toplumda yaklaşık her 50 kişiden birinde görülmektedir. Empati yetisinden yoksunlukları sebebiyle aile, iş ya da okul hayatlarında sağlıklı ilişkiler kuramazlar. Bu yüzden de toplumdan dışlanmış ve sosyal başarıları iyi değildir.
Antisosyal kişilik bozukluğunun çocuklarda ortaya çıkmasında çevresel etkiler rol oynar. Buna karşın genetik faktörlerin etkisi var mıdır? Kimler bu kişilik bozukluğuna daha fazla eğilimlidir? Asosyallikle Antisosyallik aynı hastalığı mı ifade eder? İlaçla tedavisi mümkün müdür? Anti sosyal kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir? Tüm bu soruların cevabını sizler için araştırdık.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Nedir?
Antisosyal Kişilik Bozukluğu, sanılanın aksine bir akıl hastalığı olmayıp psikolojik bir rahatsızlıktır. Sosyopati olarak da bilinir. Bu hastalığa sahip kişiler etrafında yaşayan diğer insanların duygu, düşünce ve haklarını önemsememekte, onlara yönelik davranışlarında empati kuramamaktadırlar.
Anti sosyal Kişilik Bozukluğu B tipi Kişilik Bozuklukları arasındadır. B tipi kişilik bozukluğu olan kişiler güdüsel ve duygusal hareket ederler. Diğer kişilik bozuklukları gibi çocukluk çağlarında çevrenin kötü etkisiyle gelişmeye başlar. Fark edilip tedavi edilmediği takdirde olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir.
B tipi diğer kişilik bozukluğu olan Narsistik Kişilik Bozukluğu yazısını okuyabilirsiniz.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri?
Bu rahatsızlığa ilişkin sık görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Kendisine yüklenen özellikle bir başkasını ilgilendiren sorumluluklardan kaçma hali,
- Fiziksel şiddet şeklinde ortaya çıkan sinirlilik ve saldırganlık durumu
- Çevresindeki insanlara ve onların mallarına zarar verme, onlara kötü davranma konusunda umursamazlık ve bunları kendisine kabullendirme hali,
- Kendi çıkarları için diğer insanlara yalan söyleme ve onları kandırma,
- Toplumsal kurallara karşı hareketlerde bulunma eğilimi ve suça yatkınlık,
- Yapmış oldukları fiillerden dolayı pişmanlık duymama,
Bunlar en fazla görülen belirtilerdir. Ancak diğer kişilik bozukluklarında da ortak belirtiler görülmektedir.
Çocuklarda Antisosyal Kişilik Bozukluğuna İşaret Eden Belirtiler Nelerdir?
Çocuklarda en fazla görülen belirtiler ise şu şekildedir:
- Hayvanlara karşı sebepsiz saldırganlık gösterme
- Anne ve Babanın verdiği görevlere ve isteklerine karşı gelme,
- Akranlarına Karşı zorbalık ve şiddet eğilimi,
- Kendi oyuncak ve eşyalarını paylaşmamaya yönelik aşırı tutuculuk,
- Başka çocukların oyuncak ve eşyalarına yönelik hırsızlığa varan ilgi,
Kimler Antisosyal Kişilik Bozukluğu Gösterme Eğilimindedir?
Anti sosyal Kişilik Bozukluğunu uzun süre kişiye ailesinden kalıtımsal olarak geçen bir hastalık olduğu düşünülmüştür. Sonradan yapılan araştırmalar bu rahatsızlığın ortaya çıkmasında çocukluk dönemi başta olmak üzere çevresel faktörleri ortaya koymaktadır. Bu sebeple bazı kimselerin Kişilik Bozukluğu göstermeye daha yatkın olduğu belirtilmektedir.
Örneğin:
- Anne Babadan biri veya her ikisinden de ayrı olarak büyüyen çocuklar,
- Çocukluğunda şiddet gören kişiler,
- Yaptığı hatalardan dolayı aşırı bir biçimde cezalandırılan çocuklar,
- Çocukluğunu sürekli kavga ortamına sahip bir aile ortamında geçiren kişiler,
bu rahatsızlığın yoğun olarak gözlendiği kişiler olarak kayıtlara geçmektedir.
Ayrıca yapılan araştırmalarda erkekler kadınlara göre daha fazla görülme eğiliminde olduğu ortaya konulmuştur. Antisosyal Kişilik Bozukluğu rahatsızlığı olanların %75 i erkektir. Buna ek olarak yaşla birlikte belirtiler azalma göstermekte olduğu da bilinmektedir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Uzun yıllar uzmanlar, Antisosyal Kişilik Bozukluğunun kişinin hayatı boyunca etkisi altında yaşadığı ve tedavisinin mümkün olmadığının düşünmekteydi. Günümüzde yapılan araştırmalar ve deneyimler bu rahatsızlığın tamamen tedavi edilebilir olduğunu ortaya koymuştur.
Kişi tedavi konusunda isteksiz hatta tedaviye karşı olabilir. Ailesinin ya da arkadaşlarının telkini ve tavsiyesi tedaviye başlatılmasında çok önemlidir. Çocuklarda ise gerek anne-baba gerek okul yetkilileri tedavinin gerekli olduğuna karar verirlerse gecikmeden bir uzmandan yardım almaları gerekmektedir.
Bu bozukluğa sahip kişide bu rahatsızlığın beraberinde bir bağımlılık ya da şizofreni gelişebilir. Etkin tedavinin sağlanması için bu bağımlılık ve rahatsızlıkların da tedavisine başlanılması gerekmektedir.
Antisosyal Kişilik Bozukluluğunun Tedavisinde Uygulanan Başlıca Yöntem: PsikoTerapi
Psikoterapi, çeşitli psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Hastalar uzmanlar ile birebir yapılan görüşme seanslarına katılır. Bu seanslarda hastalar empati yapamama, diğer insanların haklarına saygı göstermeme ve sinir krizleri gibi sorunlarını keşfederler. Sorunlarıyla nasıl başa çıkabileceklerinin temelini de bu seanslarda atarlar.
Psikoterapinin de birçok yöntemi bulunmaktadır. Genellikle uygulanan yöntemler ise şu şekildedir;
- Bilişsel davranışçı psikoterapi
- Psikodinamik psikoterapi
Bu yöntemlerin ne kadar süre ve hangisinin uygulanılacağına kişilik bozuklukları alanında uzman hekim veya psikologlar karar vermektedir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu İlaçla Tedavi Edilir Mi?
Kişinin doğrudan akıl sağlığına yönelik olması sebebiyle Antisosyal Kişilik Bozukluğunun ilaçla tedavisi mümkün değildir. Buna karşın beraberinde var olan ya da onu tetikleyen depresyon gibi rahatsızlıkların ilaçla tedavisi mümkündür.
Bu ilaçlardan en sık SSRI grubu ilaçlar ve lityum türevi duygu durum düzenleyiciler kullanılır. Fakat bu ilaçların olası yan etkilerinden dolayı bir hekim ya da uzman olmadan kullanılması kesinlikle tavsiye edilmemektedir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu için Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?
Antisosyal Kişilik Bozukluğu belirtilerinden birini veya birkaç tanesini gösterdiğini düşünenlere her zaman için bu rahatsızlık tanısının konması yanlış olur. Kişi, hayatına doğrudan ve büyük ölçüde etki etmediği sürece dışarıdan bir yardıma ihtiyaç duymaksızın bu rahatsızlığa yönelik gerekli önlemleri kendisi alabilir.
Eğer bu rahatsızlık kişinin kendisine, çevresine ve ailesine zarar vermeye başlamışsa kişinin en kısa zamanda, isteğiyle ya da yakınlarının telkini ile bir uzmana danışması önerilmektedir
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Antisosyal Kişilik Bozukluğu kişinin akıl sağlığına yönelen daha ağır rahatsızlıklara kapı açan, bir başlangıç hastalığı olabilmektedir. Uzmanlar bu rahatsızlığın çoğunlukla kişinin çocukken yaşadığı deneyimler sebebiyle ortaya çıktığını belirtmektedir. Kişinin çocukluk döneminde teşhis edilemeyen ya da tedavi edilemeyen Kişilik Bozukluğu ilerleyen dönemlerde bazı istenmeyen şu sonuçlara sebebiyet verebilir:
- Ağır akıl hastalıklarına
- Suç olaylarına bulaşma ihtimaline
- Alkol ya da Uyuşturucu gibi madde bağımlılıklarına
- İntihar dahil olmak üzere kendine zarar verme davranışlarına
Antisosyal Kişilik Bozukluğu ile Asosyallik Farklı Mıdır?
Asosyallik, Antisosyal Kişilik Bozukluğundan farklılık göstermektedir. Asosyallik kişinin toplumdan, kalabalık ortamlardan çekinmesi ve bu sebeple yalnızlığı tercih etmesi olarak tanımlanmaktadır. Antisosyal Kişilik Bozukluğuna sahip kişiler ise toplumdaki diğer bireylerden çekinmemekte aksine onlarla birlikte olma isteği göstermektedir. Bu sebeple Asosyallik ,Anti Sosyal Kişilik Bozukluğundan(Sosyopati) çok Psikopatinin belirtilerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Protez Diş Yazımız ilginizi çekebilir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Olan Kişiler Ceza Alır Mı?
Antisosyal Kişilik Bozukluğu bir akıl hastalığı olarak kabul edilmediği için bu kişiler Hukuken ceza ehliyetine sahip olarak kabul edilirler. Bu kişiler işlemiş oldukları suçlarda kusurlu sayılıp ceza alabilirler.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Kaç Yaşında Başlar?
Çocukluk döneminde(8-9 yaş) Antisosyal Kişilik Bozukluğuna ilişkin belirtiler görülmeye başlar. Genellikle 15-18 yaşlarındayken belirtilerin ön plana çıkmasıyla tanı konabilmektedir. 40 yaş ve üzeri kimselerde ise belirtilerin gerilediği bilinmektedir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Genetik Mi?
Evet antisosyal kişilik bozukluğu hemen her hastalık gibi genetik alt yapısı vardır. Buna karşın özellikle çocukluklarda rahatsızlığın ortaya çıkmasında çevresel faktörler daha etkin rol oynar.
Kaynak: Mayoclinic.org
