Paroksismal Noktürnal Dispne veya PND, uyurken bir anda nefes darlığı gelişmesi durumudur. Gece nefes alamaz bir şekilde uyanmaya neden olur. Sıklıkla akciğer ve kalp hastalıklarında görülmektedir. Diğer nefes darlıklarından nefes darlığının hızlı çözülememesi yönüyle ayrılırlar. Tedavisindeki yaklaşım altta yatan hastalığın tedavisi ve yaşam tarzını değiştirmektir. Tanısında ve altta yatan hastalığın belirlenmesinde geç kalınması halinde ölümcül olabilir.
Nefes darlığı sıklıkla merdiven çıkma gibi efor gerektiren hareketlerden sonra görülen bir belirtidir. Peki nasıl oluyor da Paroksismal Nokturnal Dispne yatarken gelişebiliyor? Hem de uykuya daldıktan saatler sonra uykudan uyandırıyor. Bu hastalık neden ve kimlerde görülür? Yazımızda bu sorularınıza cevap bulabileceksiniz.
Paroksismal Noktürnal Dispne nedir?
Paroksismal Noktürnal Dispne (ani başlangıçlı gece olan nefes darlığı) çoğunlukla geceleri görülen hastayı uykudan uyandıran ağır nefes darlığı ve öksürük ile karakterize durumdur. Akciğer içerisinde oluşan ödemden dolayı gelişen bu nefes darlığı uykuya daldıktan 2-4 saat sonra ortaya çıkar. Nefes darlığından dolayı uyanan hastanın normale dönmesi uzun sürer (30 dakikadan daha uzun). Bu nefes darlığının görülmesi kalp yetersizliğinin bir belirtisi olarak görülmektedir.
Paroksismal Noktürnal Dispne neden olur?
Bu nefes darlığı yalnızca geceleri ortaya çıkar, bu durumun nedenleri şu şekildedir:
- Yatar pozisyonda kalbe kirli kanın girişi artar. Kan hacmi toplar damarlarda daha çok bulunacak şekilde yer değiştirir. Sol ventrikül artan geri hacmi çevre dokulara yeterince pompalayamadığından akciğer damarlarında basınç daha da artar ve akciğerde ödem ortaya çıkar.
- Yatar pozisyonda diyafram yükselmesiyle akciğerlerde soluk alma kapasitesi daha da azalır. Nefesle alınan gazın kana geçmesi daha da zorlaşır, solunum yolu direnci ise artar.
- Uykuda sol ventrikülün uyarılmasıyla kan pompalamasındaki destek azalır.
- Solunum merkezinde uyurken uyarımlarda azalma olur.
Genellikle bu olaylar aniden değil, birkaç saat içinde gelişir. PND’nin kritik bir düzeye gelene kadar algılanması zordur.
Paroksismal Noktürnal Dispne Belirtileri Nelerdir?
Bu solunum tipi çok özgün belirtilere sahip değildir. Solunumun altında yatan hastalığının semptomları görülmekle birlikte genel olarak PND hastalarındaki ortak belirtiler şu şekilde sıralanabilir
- nefes darlığının uykuya daldıktan 2-4 saat sonrasında görülmesi
- ayakta durmaya rağmen nefes darlığının hala devam etmesi
- nefes darlığı anlarında göz ölüm korkusu olması
Paroksismal Nokturnal Dispne Hangi Hastalığın Göstergesi?
Paroksismal nokturnal Dispne sol ventrikül yetmezliği olan hastalarda görülmektedir ancak birçok hastalığın göstergesi olarak da görülebilmektedir. PND varlığında düşünülebilecek hastalıklardan bazıları şu şekildedir:
| Kalp Yetmezliği | Uyku Apnesi |
| Astım | Akciğer Ödemi |
| KOAH | Geniz Akıntısı |
| Böbrek Yetmezliği | Mide Reflüsü |
| Zatürre | Panik Atak |
Paroksismal Noktürnal Dispne (PND) Tanısı Nedir?
PND diğer hastalıkların bir bulgusudur ve tanısı direkt olarak konulamamaktadır. İnceleme için sıklıkla direkt grafi, uyku laboratuarında gözlem ve ekokardiyografi önerilir. Fizik muayenede elde edilen bulgular tek başına tanı koymak için tek başına yeterli olmamaktadır. Tanıya ulaşmak için aşağıdaki testler de sıklıkla uygulanmaktadır:
- biyopsi (canlı doku örneklemesi)
- bronkoskopi (hava yollarına özel bir kamera yardımıyla bakma işlemi)
- göğüs BT’si
- göğüs grafisi
- koroner arter anjyografisi (kalp damarlarının akımının kontrolü işlemi)
- elektreokardiyogram (EKG)
- Göğüs MR’ı
- Kalp stres testi
Paroksismal Noktürnal Dispne Tedavisi Nedir?
PND tedavisi çoğunlukla altta yatan nedenin tedavisidir. Bunun yanında eğer altta yatan neden KOAH veya bir akciğer hastalığıysa oksijen tedavisinden yarar görülebilir. CPAP (sürekli yüksek basınçlı hava) tedavisi de uyku apnesi bulunan hastalarda önerilmektedir. Akciğer ödemli hastalarda idrar söktürücüler etkilidir. Astım için kullanılan solunum yolu ilaçları (inhalerler) gece astım ataklarını ve PND’yi kontrol etmede etkilidir.,
Kalp kaynaklı olan durumlarda ise tek etkili tedavi cerrahi olabilir. Beta bloker gibi ilaçlar, idrar söktürücüler (diüretikler) veya belirli enzim bloklayıcıları kalp yetmezliği durumunda kullanılması gereken ilaçlardandır
Yaşam stili değişimleri de PND kontrolü için önerilen bir yoldur. Hayat tarzı değişiklikleri aşağıdaki gibidir:
- Egzersiz
- Alkol ve Sigarayı Bırakma
- Diyet Değişiklikleri
- Kilo Verme
Auralı Migren yazısı dikkatinizi çekeceğini düşünüyoruz.
Paroksismal Noktürnal Dispne İçin Kimler Risk Altındadır?
Koroner Arter Hastalığı olanlar, yüksek tansiyon, 65 yaşından büyükler, diyabet hastaları ile birlikte tütün ve alkol ürünleri kullananlar Paroksismal Noktürnal Dispne için risk altındadır
Ortopne Nedir?
Ortopne düz yatarken aniden gelişen nefes darlığına verilen isimdir. PND ile sıkça karıştırılmaktadır.
Efor Dispnesi Nedir?
Efor dispnesi yoğun enerji harcandığı anlarda (koşmak, tırmanmak, ağır yük kaldırmak) gelişen nefes darlığı tipidir.
Noktürnal Dispne Nedir?
Noktürnal dispne geceleri gelişen tüm nefes darlıkları için kullanılan genel bir tanımdır. PND de bir tür noktürnal dispnedir.
Kaynak: www.healthline.com
