Auralı migren kendisini baş ağrısıyla gösteren ve öncesinde aura adını verdiğimiz baş ağrısının geleceğini gösteren işaretçilerin bulunduğu nörolojik bir hastalıktır. Aura adı verilen işaretler kendisini en sık görsel ve duysal şekilde gösterir. Aura başladıktan birkaç saat sonra hasta genelde başının tek bir tarafını tutan baş ağrısından yakınır.
Ağrıdan kaçınmak için hasta ışık ve sesin olmadığı karanlık bir odada yatar. Auralı migrenin ağrı kesicilerle tedavisi mümkündür. Auralı migren hakkında bilinmesi gereken tüm bilgileri yazımızda bulabilirsiniz.
Migren Nedir ?
Migren genellikle ışık, ses ve harekete karşı hassasiyet gibi özelliklerin olduğu, ağrıya bulantı ve kusmanın eşlik edebildiği baş ağrısıdır. Ayrıca hareketle şiddetlenen, kadınlarda daha sık gözüken, genetik geçiş eğilimi bulunan dönemsel bir hastalıktır. Ağrı genellikle 4 ile 72 saat arasında sürer. Migren hastası çevreden gelen ışık ve ses gibi uyarılara karşı kolaylıkla uyum sağlayamaz.
Migrenin çevresel ve kalıtımsal faktörlerin birleşimine bağlı ortaya çıktığı düşünülmektedir. Vakaların yaklaşık üçte ikisi aile içinde görülür. Bazı migren hastalarında aura dönemi görülmez. Auralı migren ve aurasız migren hastalığı sadece baş ağrısı öncesi ağrıyı haber verici nitelikteki belirtilerle birbirinden ayrılır. Büyük ölçüde benzerlik gösterirler. Biz bu yazımızda Auralı Migren Hastalığından bahsedeceğiz.
Migren Neden Oluşur?
Migrenin oluşumu hakkında geçmişten günümüze farklı teoriler üzerinde durulmuştur. Bunlar kısaca şu şekildedir;
- Vasküler Teori: Migrenin oluşumunu açıklayan en eski teoridir. Buna göre aura belirtileri oluşurken beyin damarları büzüşür ve ardından genişleyen beyin damarları yüzünden baş ağrısı ortaya çıkar.
- Nöronal Teori: Beyin sapı ve talamus adını verilen beynin özelleşmiş parçalarında bulunan bazı nöronlarda aktivite artışı ve bunun dalgalı bir şekilde yayılması sonucu migrenin ortaya çıktığını savunan teoridir.
- Nörovasküler Teori: Bu teori ise nöronal ve vasküler teorinin karışımıdır. Yani migrenin oluşumunda hem nöronların aktivitelerinin artışını hem de beyni besleyen kan damarlarının genişlemesini sorumlu tutar.
Auralı Migren Evreleri Nelerdir ?
Auralı migren hastalığında baş ağrısı aralıklı ataklar halinde olur. Ağrının olmadığı dönemlerde alınabilecek bazı önlemlerle baş ağrısı oluşması önlenebilmektedir. Migreni anlayabilmek için öncesinde bir migren atağının hangi dönemlerden oluştuğunu bilmemiz gerekir.
1)Ağrı Öncesi Dönem (Prodrom)
Prodrom dönemi hastaların %77’sinde bulunan baş ağrısından 24 ile 48 saat öncesinde başlayan belirtilerdir. Bu belirtiler hem auralı hem de aurasız migrende gözükebilir. Sıklıkla görülen belirtiler:
- Esneme
- Öfori (kişinin hoşnutluk duyduğu ve kendisini iyi hissettiği bir ruhsal durum)
- Depresyon
- İştah Artması
- Kabızlık
- Boyun Tutukluğu
2)Aura Dönemi
Migren hastalarının yaklaşık %25’i baş ağrısı başlamadan önce görsel, işitsel ve duysal problemler yaşamaktadır. Migrenin auralı migren sınıfına girmesi için hastanın ağrı öncesi duyması gereken his veya hisler şu şekildedir:
- Görsel Aura, kendisine odaklanılan bir nesnenin yan taraflarında oluşan görme kaybı şeklindedir. Fakat görmeyi engelleyen parlak bir ışık, havada uçuşan geometrik nesneler ve zigzaglar şeklinde de gözükebilir. Görsel auralar genelde 5 dakika ile 1 saat arasında sürer.
- Duysal Aura, genelde görsel aurayı dakikalar içinde takip edebildiği gibi görsel aura oluşmadan tek başına da gerçekleşebilir. Duysal aura genelde yüzün bir tarafında veya kol-bacakta karıncalanma şeklinde kendini gösterir. Karıncalanma geçtikten sonra yerini yaklaşık 1 saate kadar sürebilen bir uyuşukluk alır.
- İşitsel Aura; kendisini kulakta çınlama hissi, başkasının işitmediği sesleri ve müzikleri duyma şeklinde kendini gösterir.
- Dil Aurası, görsel ve duysal auradan daha nadir gözükür. En yaygın gözüken dil aurası, söylemek istediğiniz ve bildiğiniz bir kelimeyi üretmekte güçlük çekmektir.
- Motor Aura, en nadir aura çeşitlerindendir. Kendisini kol veya bacaklarda, yüzde ve vücudun herhangi bir tarafında güç kaybıyla gösterebilir.
Aura belirtileri genelde birlikte olma eğilimi göstermezler ve tek tek ortaya çıkarlar. Migrene auralı migren diyebilmemiz için bu belirtilerin en az 1 tanesinin bulunması yeterli olacaktır.
3)Baş Ağrısı Dönemi
Baş ağrısı her zaman olmasa da genellikle başın sağ veya sol olmak üzere tek bir tarafındadır ve zonklayıcı bir karakterde olabilir. Baş ağrısı birkaç saat kadar sürebildiğinden hastalar mide bulantısı ve kusma problemleri yaşayabilirler. Birçok hasta ağrı sırasında ışık ve sesten kaçmak için karanlık ve sessiz bir odada yatma ihtiyacı hissederler. Birçok migren hastasının ağrısı uyku ile diner.
4)Ağrı Sonrası Dönem (Postdrom)
Baş ağrısı sonrası hastaların bir kısmında bir coşku hali veya sevinç gözükse de hastaların büyük bir çoğunluğu kendini bitkin ve tükenmiş hisseder.
Auralı Migreni Neler Tetikler?
Bazı durumlar migreni olan kişilerde migren ağrısını tetikleyebilmektedir. Bu tetikleyicilerden kaçınmak kişilerin başlarının daha az ağrımasını sağlayabilir.
| Duygusal Stres | Adet Dönemleri | Açlık |
| Hava Değişimleri | Uyku Bozuklukları | Kokular |
| Boyun Ağrısı | Işık | Alkol |
| Sigara | Az/Çok Uyumak | Sıcak |
| Yiyecekler | Egzersiz | Seksüel Aktivite |
Bu durumlar migrenli bir hastanın ağrısının şiddetlenmesine neden olabileceği gibi uyku bozukluklarının migren oluşumuna zemin hazırladığı da gösterilmiştir.
Auralı Migren Tanısı Nasıl Konur?
Auralı migren hastalığı için doktora başvurduğunuzda doktorunuz ön tanı belirleyebilmek için size sorular soracaktır. Bu sorularda baş ağrınızın karakterini anlamaya çalışacak ve diğer hastalıklardan ayırmaya çalışacaktır. Auralı migrenin tanısı Uluslararası kriterlere (ICHD-3) göre konulur. Buna göre;
- A) B ve C kriterlerini karşılayan en az iki atak olması
- B) 1 veya daha fazla sayıda gerçekleşen geri dönüşümlü aura belirtilerinin gözükmesi. Bunlar:
- Görsel
- Duysal
- Konuşma ve/veya lisan
- Motor
- C) Aşağıdaki altı özellikten en az üçünün bulunması
- ≥5 dakika içinde aşamalı olarak yayılan en az bir aura belirtisi
- İki veya daha fazla aura belirtisinin art arda görülmesi
- Her bir aura belirtisinin 5–60 dakika sürmesi
- En az bir aura belirtisinin tek taraflı olması
- En az bir aura belirtisinin pozitif olması
- Auraya başağrısının eşlik etmesi veya auradan sonra 60 dakika içinde başağrısı görülmesi
- D) Başağrısının başka bir ICHD-3 tanı kriteri ile açıklanamaması.
Auralı migren tanısını koyabilmek için A,B,C ve D kriterlerinin karşılanıyor olması gerekmektedir.
Hangi Durumlarda İleri İnceleme Gerekir ?
Her baş ağrısı migren olmadığı gibi bazı baş ağrılarının altında daha ciddi problemler yatıyor olabilir. Eğer nöroloji hekiminiz sizde migren harici başka bir hastalıktan şüpheleniyorsa ileri incelemeleri düşünebilir. Eğer hasta:
- İlk defa olan hayatının en kötü baş ağrısını çekiyorsa
- Baş ağrısının sıklığı, şiddeti ve tipinde değişiklik varsa
- Yeni ve migrenle açıklanamayan nörolojik belirtiler varsa
- Baş ağrısı her zaman aynı taraftaysa
- Baş ağrısı, ağrı kesicilere yanıt vermiyorsa
- 50 yaşından sonra ilk defa başlayan bir baş ağrısıysa
- HIV enfeksiyonu bulunan veya kanserli hastada yeni başlayan bir baş ağrısıysa
- Ateş, göz dibi ödemi, bilişsel bozukluk veya kişilik değişikleri eşlik ediyorsa
Migrenin Tedavisi Var Mıdır? Bitkisel Tedavi İşe Yarıyor Mu ?
Migrenin birçok farklı ilaçla tedavisi vardır. Durumunuza uygun en iyi tedaviyi doktorunuz seçecektir.
- Orta derecede bir migren için genelde kullanılan ilaçlar; içerisinde parasetamol, ibuprofen, naproksen bulunan veya bunların kombine haline getirilmiş ilaçlardır.
- Daha şiddetli bir migren atağınız varsa triptanlar adı verilen ilaçlar ağrılarınızı dindirmede daha etkili olacaktır. Eğer ki migreninize bulantı veya kusma eşlik ediyorsa diğer ilaçlar ağrılarınızı dindirmede daha etkisiz kalabilir.
- Bazı çalışmalar feverfew (gümüş düğme) ve öksürük otu bitkisinin migreni önlemede etkili olduğunu bulmuştur. Fakat çoğu uzman ise bu bitkilerin etkisiz ve güvenilirliğinin kanıtlanmadığını söylemektedir. Tedavide önerilmemektedir.
Unutmamanız gereken bir nokta ise bu ilaçları kendi başınıza kullanmamanız gerektiğidir. Çünkü doktor tavsiyesi olmadan kullanacağınız ağrı kesiciler ileride baş ağrınızın daha şiddetlenmesine neden olabilir.
Migrenden Nasıl Korunurum?
Migren genetik geçiş eğilimi gösteren hastalıklardandır. Örneğin anneniz veya babanızda migren varsa siz de bu duruma daha yatkın hale gelebilirsiniz.
Migren özellikleri gösteren bir baş ağrınız varsa kendinize bir baş ağrısı günlüğü edinebilir ve her baş ağrınız olduğunda öncesinde neler yaptığınızı, ağrı başlamadan önce ne yediğinizi, o gün ne kadar uyuduğunuzu, yukarıda yazılı olan tetikleyicilere maruz kalıp kalmadığınızı, hangi ilaçları kullandığınızı ve işe yarayıp yaramadığını yazabilirsiniz.
Auralı Migren Tedavi Edilmezse Ne Olur ?
Migren tedavi edilmediği halde baş ağrısının süresi günler, haftalar sürecek şekilde daha da uzayabilir. Fakat bazı hastalarda komplikasyon gelişerek damar tıkanıklığına ve nöbet gibi nörolojik sorunlara yol açabilmektedir.
- A) Status migraniosus : Migren ağrısının 72 saatten fazla sürmesidir.
- B) Enfarktüssüz kalıcı aura: Aura belirtilerinin beynin damarsal görüntülemesinde herhangi bir tıkanıklık gözlenmeksizin 1 hafta ve daha uzun sürmesidir.
- C) Migren enfarktüsü: Auralı migreni olan bir hastada bir veya daha fazla auranın gözlenmesi ile birlikte beynin damarsal görüntülemesinde damar tıkanıklığının gözlenmesidir.
- D) Migren aurasıyla tetiklenen nöbet
Astım atağı yazımıza göz atabilirsiniz.
Migren Olup Olmadığımızı Nasıl Anlarız ?
Migren ağrısını diğer ağrılardan ayıran genelde başın tek bir tarafında olmasıyla birlikte ağrıya bulantı, ses ve ışığa duyarlılığın eşlik etmesidir.
Migren Hastalarında Baş Ağrısı Ne Kadar Sürer ?
Migren hastalarında baş ağrısı yaklaşık 4 saat ile 3 gün arasında sürmektedir. Baş ağrısından önce bazı migren hastaları 1 saat süreyle aura dönemi yaşamaktadır.
Migren Tanısı Nasıl Konur ?
Migren tanısı tamamen hastanın nöroloji hekimine anlattıkları ile konulur. Fakat nöroloji hekimi altta yatan başka bir sorundan şüphelenirse ileri testler isteyebilir.
Kaynaklar: www.uptodate.com 1 , 2 , 3
