Kontakt dermatit deriye temas eden bazı maddelerin oluşturduğu bir cilt hastalığıdır. Oluştuğu bölgede kızarıklık oluşur ve yanma hissine sebep olur. Ürtiker(kurdeşen) hastalığı ile karıştırılsa da kontak dermatitte bulgular ürtikere göre daha uzun sürede oluşur. Tedavisi sebep olan alerjenlerin tespit edilip kişiyi bu maddelerden uzaklaştırılmayla yapılır.
Herhangi bir alerjen madde veya deriyi tahriş edecek bir iri tam maddeye maruz kalınırsa döküntü ve kızarıklık oluşur ve buna kontakt dermatit(KD) denir. Peki nedir bu alerjik maddeler? Cildinizdeki kızarıklığın sebebinin bu hastalık olup olmadığını nasıl anlarsınız? Benzer bir rahatsızlığınız varsa ne yapmalısınız? Sorularınızın cevabını vermeye ne olduğunu anlatarak başlayalım.
Kontakt Dermatit Nedir?
Deriye temas eden fiziksel veya kimyasal uyaranlara karşı gelişen akut veya kronik bağışıklık yanıtıdır. Deride kabarcık oluşumu kızarıklık, yanma, ağrı, şişlik ve kaşıntı oluşabilir. KD daha çok bacaklarda, ellerde ve kollarda görülen bir rahatsızlıktır. Temas ettiğiniz bir maddeye karşı vücudunuz yanma kabartma kızarıklık gibi bir tepki veriyorsa bu maddeyle temasın hemen kesilmesi gerekir.
Kontakt Dermatit Belirtileri Nelerdir?
Tahriş edici bir maddeyle temas sonrası kızarıklık, şişlik, kabarıklık gibi şikayetleriniz varsa kontakt dermatit olma ihtimali yüksektir.
- Ellerde ve parmaklarda kuruluğa bağlı çatlaklar oluşabilir.
- İrrite olan bölgede kaşıntı oluşabilir.
- Ayrıca bebeklerde bebek bezine karşı oluşma durumunda da kızarıklık ve kabarıklıklara dikkat edilmelidir.
Kontakt Dermatit Neden Oluşur?
Oluşum mekanizmalarının farklı olmasına göre 2 tür bulunur.
1)İrritan tip KD Nedir?
Deterjan ya da çözücüler gibi cildi tahriş edici maddelere bağlı olarak oluşur. Dilde tahriş eden bu maddeler derinin üst tabakasını zedeleyerek deride kurumalara çatlamalara ve kalınlaşmaya sebep olabilir. İrrite edici maddelerle temas süresi ve temas edilen maddenin miktarı deriye verilen hasarı arttırabilir. İrritan kontakt dermatite neler sebep olur:
- Çamaşır suyu
- Deterjan ve türevi temizleyiciler
- Asitler ve kuvvetli bazlar
- Biber spreyi
2) Alerjik tip KD Nedir?
Alerjik kontakt dermatit, yabancı bir maddeye maruz kaldıktan sonra vücudun bağışıklık hücrelerinin bu maddeye karşı savaş açması sonucu oluşur. Bunun sonucunda vücuttaki histamin* düzeyinin artmasına bağlı olarak kaşıntı oluşur. Alerjik reaksiyon güçlü uyaranlarda çok kısa sürede ortaya çıkabiliyorken zayıf uyaranlarda reaksiyonun ortaya çıkması haftaları bulabilir. Yayılımı en sık ellerde olur. Başlangıçta uyaranın değdiği alanla sınırlı olsa da zamanla yayılım gösterebilir.
Alerjik dermatite neler sebep olur:
- Bazı takılar
- Makyaj malzemeleri
- Kozmetik ürünler
- Bazı zehirli bitkiler
- Parfümler
- Lateks eldivenler
Kontakt Dermatit Kimlerde Sık Görülür, Neden?
Su ile sık temas halinde bulunan meslek gruplarında cilt bariyeri çok inceldiğinden dolayı irritan tip görülebilir. Türkiye’de meslekle ilgili kontakt dermatitlerin %7’lik oranla en sık İnşaat işçilerinde görülmektedir.
Kuaförler | Metal işçileri |
Barmenler | Maden işçileri |
Boyacılar | Fırıncılar |
İnşaat işçileri | Çiçekçiler |
Sağlık işçileri | Bahçıvanlar |
Ailesel Midir?
Astımı olan kişilerde ve cilt tabakası ince olan kişilerde irritan kontakt dermatit görülme ihtimali artar ve ailesel geçişli bir durum olarak karşımıza çıkabilir. Ailenizde bu rahatsızlığa sahip kişiler varsa siz de cilt bariyerinizi korumaya ve tahriş edici maddelerden uzak durmaya dikkat etmelisiniz.
Bulaşıcı Mıdır?
Bulaşıcı bir hastalık değildir. Fakat kişiler aynı irrite edici madde veya aynı alerjik uyaranla karşılaşırlarsa bu durumda bu maddelerle temas eden herkeste kontakt dermatit görülme ihtimali vardır ve bu maddelerle temasın kesilmesi gerekir.
Kontakt Dermatit Tanısı Nasıl Konur?
İrritan Kontakt dermatit tanısı derinizi tahriş eden maddelerin tespit edilerek bu maddelerin sizde hangi sıklıkla rahatsızlık oluşturduğunu belirleyip konur. Tanısı doktorunuz tarafından uygulanacak olan Patch testi ile konur.
Tanıda Kullanılan Patch Testi Nedir ve Nasıl Yapılır?
Patch (Yama) testi, tanısı konulan hastalarda hastalığa neden olabilecek alerjenleri belirlemek amacıyla kullanılır. Patch testi toplumda sıklıkla alerji oluşturan maddelerin az miktarda deriye temas ettirilerek bu maddelerden hangilerine karşı alerjiniz olduğunu tespit etmeyi sağlar. Ardından kişiye alerjisi olduğu maddelerin listesi verilerek bunlardan uzak durması tavsiye edilir.
Kontakt Dermatit Tedavisi Nedir?
Tedavi kişide kontakt dermatit oluşmasına sebep olan irritan veya alerjik maddelerin belirlenmesiyle başlar. Bu maddeler belirlendikten sonra kişinin bunlardan uzak durması istenir. Onun dışında önleyici tedaviler de uygulanabilir.
Çok fazla su ve sabun kullanmak zorunda olan meslek gruplarında cilt bariyerini korumaya yönelik nemlendiriciler kullanılabilir.
İçeriğinde bağışıklık baskılayıcı steroidler bulunan kremler ciltteki kızarıklığın ve yangının azalmasını sağlar.
Okumaya Primer Dismenore yazısıyla devam edebilirsiniz. Bu hastaların adet dönemlerinde çok şiddetli ağrı olabilir.
Tedavi Sonrasında İz Kalır mı?
Kontakt dermatite sebep olan maddeye maruz kalınan süre ve miktar fazlaysa iz kalma ihtimali olabilir fakat alerjik dermatitte çoğunlukla iz kalmaz.
İzler İçin Ne Yapmalıyız?
Doktorunuzun tavsiye edeceği nemlendirici ve iz geçirici kremleri kullanabilirsiniz.
Kontakt Dermatit Psikolojik Sebeplerden Dolayı mı Oluşur?
Hayır kontakt dermatitte psikolojinin bir etkisi yoktur. Temasa bağlı bir rahatsızlıktır. Temas olmazsa bu rahatsızlık oluşmaz.
Tanı İçin Yapılan Yama Testi Zararlı mıdır?
Hayır bu testin ciddi boyutta bir zararı yoktur çünkü size verilen alerjen maddeler çok az miktarda ve deri altına uygulanır testten sonra oluşacak kabarıklıklar da birkaç güne geçer.
Kaynak: www.mayoclinic.org
Cevap Yazın