Şizoid kişilik bozukluğu insanlarla iletişime karşı ilgisizlik, içine kapanıklık, duygusal olarak uzaklaşma davranışları ile kendini gösterir. İnsanlarla olan ilişkilerin tek düze olması da bir diğer belirtidir. Şizoid bireyler topluma katılmak yerine toplumu gözlemlemeyi tercih ederler. Bilinçli olarak insanlarla yakın ilişkiler ve duygusal bağlar kurmazlar karşılarındaki kişilerin olumsuz veya olumlu eleştirilerine karşı ilgisiz kalırlar.
Toplumdaki insanların düşüncelerini önemsemezler topluma karşı duygusal anlamda kendilerini yabancı hissederler. Bu yüzden şizoid kişiler bulundukları ortamlarda utangaç çekingen veya soğuk mizaçlı olarak tanımlanırlar. Toplumun etik ahlak veya politik görüşlerine karşı tepkisizdirler. Şizoid kişilik bozukluğuna sahip kişilerle iletişim kurarken dikkat edilmesi gereken şeylerden bahsetmeden önce hastalığı daha iyi anlayalım.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Nedir?
Kişilerin kendilerinden beklenen sosyal ve toplumsal iletişimlere karşı ilgisiz olduğu kişilik bozukluğudur. Kendini toplumdan soyutlayarak ve uzaklaştırarak insanlarla bağ kurmaktan kaçınırlar. Toplum tarafından tepkisiz olarak nitelendirilirler. Bu duygusuzluk ve tepkisizlik kişinin hayatının bir bölümünde değil tamamında onlarladır.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Hangi Grupta İncelenir?
Kişilik bozuklukları 3 kümede incelenir
A Kümesi: Bu grupta incelenen kişilik bozuklukları farklı tavır ve davranışlara sahip kişiler olarak gözlenirler. Paranoid, şizoid ve şizotipal kişilik bozuklukları bu grupta incelenir.
B Kümesi: Bu kişiler duygularını üst düzeyde yaşayan duygularıyla hareket eden dramatik kişilerdir. Detaylarını öğrenmek için B kümesi kişilik bozukluğu yazımızı okuyabilirsiniz.
C Kümesi: Bu kişiler anksiyete yaşayabilen korkularıyla ve kaygılarıyla başa çıkmaya çalışan kişilerdir.
Şizoid kişilik bozukluğu A kümesinde incelenir. Sosyal ilişkilere karşı kapalıdır. Bu kişiler kendini toplumdan izole ederler. Başkalarına karşı herhangi bir şefkat özlem acıma gibi duygular beslemezler.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Sosyal olarak kendilerini insanlardan bilinçli olarak uzak tuttuklarından dolayı birçok iletişim problemi yaşarlar. Yalnız kalmayı insanlarla beraber olmaya tercih ederler. Şizoid kişilik bozukluğunda belirtilerin temelinde insanlara karşı ilgisizlik yatar. En sık karşılaşılan belirtileri şunlardır:
- Yeni insanlarla tanışmak istemezler.
- Takım işlerinde başarılı değildirler ve bu işlere girmek istemezler.
- Arkadaşlık ilişkisi kurmak onlar için önemli değildir.
- Duygusal anlamda iniş çıkışlar yoktur çoğunlukla tek tip bir ilgisizlik vardır.
- Sosyal aktivitelerde zevk alamazlar.
- İçe dönük kişilerdir.
- Cinsel ilişkilere karşı isteksizdirler.
- Hissettikleri duyguları iletişim İçerisinde bulunduğu insanlara belli etmezler.
- İnsanlarla ilişki kurmaya çalıştıklarında kendilerini bir sıkıntı içerisinde hissederler bu ilişkiden uzaklaşmak ve tekrar kendi içine çekilmek isterler.
- Çevrelerinde yaşanan olaylara karşı duygu belirtisi göstermezler fakat bu her zaman o duyguları hissetmedikleri anlamına gelmez.
- Karşısındaki kişilerin duyguları onlar için önemsiz olduğundan dolayı empati kurmakta iyi değillerdir.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?
DSM-V’e göre şizoid bozukluk 18-24 yaş aralığında ortaya çıkan yaygın bir kişilik bozukluğudur. Tanısında ise aşağıdaki maddelerden dördünün bulunması durumunda bu kişide şizoid bozukluk vardır denir:
- Aile ilişkileri dahil, yakın ilişkilerden keyif almaz ve bu ilişkileri kurmak istemez.
- Neredeyse her zaman tek başına yapacağı aktiviteleri tercih eder.
- Bir başkasıyla cinsel deneyimler edinme isteği ya hiç yoktur ya da çok azdır.
- Keyif aldığı etkinlik sayısı çok kısıtlıdır ya da hiç yoktur.
- Birinci dereceden akrabaları dışında yakın arkadaşları veya güvendiği kimseler yoktur.
- Başkalarının övgü veya eleştirilerine kayıtsızdır.
- Duygusal soğukluk, kopukluk veya tekdüze bir duygulanım gösterir.
Şizoid Kişilik Bozukluğunun Altında Yatan Sebep Nedir?
Şizoid kişilik bozukluğu genetik bir bozukluk olmayıp çocuğun bir 3 yaş aralığında ebeveyninin ona karşı olan tutumları sebebiyle oluşan bir kişilik bozukluğudur. Çocuk büyürken ailesi ona karşı ilgi göstermez ve çocuğa yeteri kadar zaman ayırmazsa bu kişi şizoid kişilik bozukluğuna yatkın olur.
Çocukla iletişime girmeyip çocuğa karşı tepkisiz davranırsa çocuk normal bir iletişimin böyle olduğunu düşünür ve kendi duygu dünyasını buna göre inşa eder bunun sonucunda da kendini toplumdan uzaklaştırmaya başlar. Bu durum fark edilip doğru zamanda müdahale edilmezse bu kişinin şizoid kişilik bozukluğu olma ihtimali artar.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Tedavisi Nedir?
Şizoid kişilik bozukluğu tedavisi temelinde psiko terapiler oluşturmaktadır. Bu kişilik bozukluğunu tedavi edilirken iki tür terapi yapılır:
- Şema Terapi: Bu terapi çeşidinde çocukluk zamanında ortaya çıkmış olan duygulanım durumları, hisler birer şemaya benzetilir bu şemalar kişinin çocukluğunda oluşturulmuş birer örüntü olduğu belirtilerek kişinin bu örüntüden çıkarılması sağlanmaya çalışılır şemalar hemen yok olmaz zamanla şeması ile yüzleşen birey bu şemasından kurtulmaya çalışır.
- Dinamik Psikoterapi: Bu terapi çeşidinin şizoid kişilik bozukluğuna bakışı şizoid bireyin girdiği ilişkilerde edilgen konumda olduğudur bu edilgenlik durumu bozulursa şizoid birey agresifleşir içine çekilir kendini sürgüne çeker. Bu terapide ise kişiyi bu ikilemden ve sürgünden çıkarmak hedeflenir
Şizoid Kişilik Bozukluğu Önlenebilir mi?
Bu kişilik bozukluğun oluşmasında ailenin çocukla iletişimi çok önemli olduğundan dolayı eğer aileler çocuklarıyla doğru ve tam iletişim kurarlarsa çocuğun toplumdan uzaklaşmasını önler ve bu kişilik bozukluğunun oluşma ihtimalini azaltır. Bu bağlamda ailelerin çocuklar büyürken onlarla ilgilenmesi duygularını ifade etmelerini sağlaması çok önemlidir.
Sosyal Fobi ile Şizoid Bozukluğu Birbirinden Nasıl Ayrılır?
Sosyal fobide kişiler sosyal çevresi ile iletişim kurmak istemesine rağmen iletişim kurmakta sorun yaşar. Şizoid bozuklukta ise kişiler bilinçli olarak çevresi ile iletişim kurmaktan kaçınırlar.
Şizoid Bozukluk ile Beraber Görülebilen Rahatsızlıklar Nelerdir?
Bu kişilik bozukluğu ile beraber kişilik bozukluğu kümelerinden olan A kümesi grubuna ait kişilik bozuklukları görebilir. Kaçınmacı şizotipal ve Paranoid kişilik bozuklukları ortaya çıkma ihtimali yüksektir.
Şizoid Kişilik Bozukluğuna Sahip Kişilerle İletişim Kurarken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Bu kişiler çoğunlukla iletişime kapalı olan kişiler olduğu için sizinle konuşmaya çok istekli olmayabilirler onları iletişim kurmayı zorlamak yerine onları anlamayı denemelisiniz. Bulmakta zorlansanız ile ilgilerini çeken bir konu hakkında konuşursanız daha iyi iletişim kurmanız muhtemeldir.
Kaynak: www.msdmanuals.com
