Kronik hastalık anemisi çoğu kronik rahatsızlık veya uzun süreli enfeksiyon gibi hastalıklara eşlik eden anemi çeşididir. İnflamasyon sonucu kırmızı kan hücrelerinin kanda azalmasıyla ortaya çıkmaktadır. Genellikle hafif formlarda seyreder, nadiren ciddi boyutlara çıkmaktadır. Genel belirtiler içerisinde yorgunluk, halsizlik , solgunluk görülmektedir. Geçerli bir tedavisi bulunmamaktadır, altta yatan hastalık tedavi edilmektedir.
Toplumda çok sık görülen kronik hastalıklara bağlı aneminin ne olduğuna , ortaya çıkma sebeplerine ve tanısında kullanılan yöntemlere nedenleriyle bu yazıda değindik.
Kronik Hastalık Anemisi Nedir?
Kronik hastalık anemisi , kronik hastalıklar temelinde görülen bir kansızlık çeşididir. Tüm dünya genelinde en sık görülen 2. anemi türüdür. İnflamasyon anemisi ya da kronik inflamasyon anemisi ismiyle de bilinmektedir. Bu hastalık, vücutta kronik bir hastalığın, uzun süreli enfeksiyonun, kanser gibi uzun süreli bir hastalığın başlamasından birkaç ay sonra ortaya çıkmaktadır.
Bu anemi türüne bağlı olarak ortaya çıkan kansızlık tablosu genellikle hafiftir. Normokrom(normal renk), normositer(normal büyüklük) hücre tipinde anemiye neden olmaktadır. Bazı hastalarda ise daha ciddi boyutlara varabilmektedir. Ciddi hastalarda ise hipokrom(soluk), mikrositer(küçük) tipte anemi ortaya çıkmaktadır.
Toplumda belirli yaş gruplarında ve hastalıklarda yaygın olmakla beraber özellikle 65 yaş üstü kronik rahatsızlığı olan kişilerde sık görülmektedir.
Kronik Hastalık Anemisi Ne Demek?
Kronik hastalık anemisi bir çeşit kansızlık hastalığıdır. Bu hastalık ;
- Kırmız kan hücrelerinin (alyuvarlar) yapımındaki azalma ,
- Yaşam sürelerinin azalması gibi etkenlere bağlı ortaya çıkabilmektedir.
Hastalarda demirin bağırsaktan emiliminde azalmalar görülebilmektedir. Bundan dolayı hafif demir eksikliğine bağlı hemoglobin (kırmızı kan hücrelerinde oksijeni taşıyan molekül) yapımında da azalma görülebilmektedir. Azalan hemoglobin yapımından kaynaklı kırmızı kan hücrelerinin çalışması da etkilenmektedir.
Kronik Hastalık Anemisi Sebepleri?
Bu hastalık kendi adı üstünde bahsedildiği gibi kronik hastalıklardan sonra ortaya çıkmaktadır. Pek çok kronik hastalık bu kansızlık rahatsızlığına sebep olmaktadır. Hastalıklar , enfeksiyonlar ve aktive olmuş bağışıklık sistemi kırmızı kan hücrelerinin kemik iliklerinde yapımlarını , kandaki yaşam sürelerini , hücre içi metabolizmalarını olumsuz etkileyerek kansızlığa yol açmaktadır.
Bu hastalığın yaygın görüldüğü kronik hastalıklar genellikle şunlar olmaktadır ;
- Kronik kalp hastalıkları ( Kalp yetmezliği , kalp büyümesi , iskemik kalp hastalığı …)
- Kronik böbrek hastalıkları
- Kronik karaciğer hastalıkları
- Kronik hastalıklar (Şeker hastalığı , hipertansiyon , obezite …)
- Romatolojik hastalıklar (Romatizma , SLE (sistemik lupus eritematozus) , otoimmün hastalıklar …)
- Akut uzun süreli veya kronik enfeksiyonlar
- Ağır travmalar ( Ciddi yaralanmalar , büyük ameliyatlar , organ nakilleri …)
- İnflamatuar veya bağışıklık sistemini aktive eden hastalıklar ( Crohn , ülseratif kolit , vaskülitler …)
- Kanser hastalıkları
Kronik Hastalık Anemisi Belirtileri Nelerdir?
Bu hastalığın kendisine ait bir spesifik bulgusu bulunmamaktadır. Genellikle altındaki sebep olan hastalıklara ait bulgular görülmektedir.
Sebep olan hastalığın şiddeti , süresi ve kansızlığın ciddiyetine bağlı olarak şu şikayetler görülebilmektedir ;
- Yorgunluk, uyku hali
- Halsizlik
- Ciltte solukluk
- Baş dönmeleri ve baygınlık
Kronik Hastalık Anemisi Tanısı Nasıl Konmaktadır?
Tanıda doğrudan izlenen bir yol bulunmamaktadır. Genellikle diğer karışabilecek hastalıkların elenmesiyle elde kalan tek neden olarak tanısı konmaktadır. Kronik hastalık anemisiyle en çok karıştırılan hastalık demir eksikliği anemisidir. Bu iki hastalığı ayırabilmek için testlerde belirli değerler kullanılmaktadır.
Kronik hastalık anemisinin tanısı için öncelikle sizden kan alınmaktadır. Sonrasında bu kanlar laboratuvarda belirli testler ile incelenmektedir. Rutin olarak kullanılan bazı testler şunlardır ;
- Tam kan sayımı
- Kırmızı kan hücrelerinin sayısı , büyüklüğü
- Beyaz kan hücrelerinin sayısı
- Retikülosit sayısı (olgunlaşmamış kırmızı kan hücresi)
- Hemoglobin miktarı (aneminin şiddetini anlamak için)
- Serum demir miktarı, demir bağlama kapasitesi (demir eksikliği anemisi ile ayırıcı tanısı için)
- Ferritin, transferrin, transferrin satürasyonu (demire doygunluğu)
- Vitaminler (diğer anemi türlerinden ayırt edebilmek için)
Bazı durumlarda hastalardan kemik iliği biyopsisi istenebilmektedir. Biyopsi istenme nedeni genellikle bazı kanser, kan hastalıkları ve enfeksiyonlar gibi durumların ayırıcı tanısının yapılabilmesidir. Bu testte bir iğne yardımıyla kemik iliğinizden örnek alınarak hücreleri mikroskopta incelenir.
Kronik Hastalık Tedavisi Nasıldır?
Tedavi olarak yapılması gereken altta sebep olan hastalığın ortadan kaldırılmasıdır. Ancak bu çoğunlukla mümkün olamamaktadır çünkü sebep olan çoğu hastalığın etkin bir tedavisi yoktur. Bu durumda sebep olan hastalığın semptomlarına yönelik ve o hastalığı kontrol altında tutacak tedavilere uyum sağlanmalıdır.
Aneminin şiddeti çok büyük olduğunda bu hastalara yönelik bazı destekler yapılabilmektedir. Bu yöntemler hastadan hastaya değişmekle beraber şunlardır ;
- Dışarıdan demir takviyesi vermek ( Genellikle demir emilim ve alım sorunu yaşayanlarda kullanılır. )
- Kan transfüzyonu ( Çok ciddi durumlardaki hastalara kısa süreli tedavi amaçlı kan verilmesidir. )
- Eritropoetin hormonu takviyesi ( Kırmızı kan hücre yapımının arttırılması için ağır hastalarda demir takviyesi ile birlikte kullanılır ancak kullanımı çok kısıtlıdır. )
Okumaya Toraks BT yazısı ile devam edebilirsiniz.
Kronik Hastalık Anemisinde Kimler Risk Grubundadır?
Risk grubu içerisinde tehlike arz edenler ileri yaşla birlikte ciddi kronik hastalıkları olan hastalar ve ileri evre kanser hastaları bulunmaktadır.
Anemi Öldürür Mü?
Çoğu anemiler hafif bir şekilde geçer ve semptomları ortadan kaldırılabilmektedir. Ancak bazı durumlarda anemi şiddetli ve uzun süreli ise ölümcül olabilmektedir.
Anemi İçin Hangi Gıdalar İyi Gelir ?
Tahıl grubu besinler ; kırmızı et , balık , tavuk eti ; ıspanak , pazı , fasulye , börülce gibi demir içeriği yüksek yeşil sebzeler ; tahin , pekmez , yumurta , iç kuruyemişler (fındık ceviz …) bu tip gıdalar kan yapımını desteklemek açısından diyete göre tüketilebilmektedir.
Anemi İlerler Mi? İlerlerse Ne Olur?
Eğer anemi nedeni bulunup tedavi edilmezse dokular ihtiyaç duyduğu oksijene ulaşamaz. Dokuların yetersiz oksijen alması oradaki hücrelerin ölmesine neden olur. Anemi engellenmezse veya durdurulmazsa ölüme kadar gidebilmektedir.
Kaynak: www.mountsinai.org
