Gırtlak kanseri boyun bölgesinde kontrolsüz büyüme sonucu oluşan kitleye denir. Çoğunlukla sigaraya bağlı oluşur. Özellikle ileri yaşlarda ve erkeklerde ortaya çıkar. Kitleler daha çok kötü huyludur. Öksürük, balgam, boğaz ağrısı gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir.
Bu belirtiler varlığında doktora başvurunca her kanserde olduğu gibi muayene ve test sonuçlarına göre tanı koyulur. Tedavi ise kanserin tipi, patoloji sonucu, evresi vb. özelliklere bakılarak ayarlanır. Yazımızda gırtlak kanseri (larinks karsinom) belirtileri nelerdir ve tanısı nasıl konulur detaylı bir şekilde anlatılmaktadır.
Gırtlak hakkında
Gırtlak veya Latince larinks, İngilizcede ses kutusu anlamına gelen “voicebox” şeklinde geçer. Boğazda nefes borusunun üst ve ön kısmında bulunan, yemek ve nefes borusunu birbirinden ayıran organdır. Yapısındaki ses telleri sayesinde konuşmada ve kapaksı yapısı sayesinde solunumda görev alır. Larinks yapısal olarak bağ doku, kıkırdak ve zardan meydana gelir.
Gırtlak Kanseri Nedir?
Gırtlak kanseri gırtlaktaki kısımların üstünü kaplayan yüzey epitel*inin kontrol edilemeyecek kadar büyüme göstermesi ile başlar. Kitlesel bir yapı kazanıp çevre dokulara zarar vermesi sonucu hastalık oluşur. Gırtlak kanserlerinin %90 kadarı bu örtücü tabakadan gelişen Skuamöz ( yassı) Hücreli Kanser türündedir.
Gırtlağın kanserlerinin kötü huylu tümörleri dışında iyi huylu tümörleri de mevcuttur. Örneğin aşağıdaki tipler gırtlakta rastlanabilecek iyi huylu tümör tipleridir.
- Papillom
- Pleomorfik Adenom
- Lipom
- Fibrom
- Hemanjiyom
Çoğunlukla kötü huylu olan Gırtlak Kanserinin diğer kötü huylu tümörler gibi ilerleyebilir. Bu durumunda boyundaki lenf bezleri ve vücudun diğer organlarına metastaz* mümkündür. Bu yüzden erken tanı önemlidir hayat kurtarır.
Larinks kanseri çoğunlukla larenksin üst bölümü olan ve ses tellerini içeren Glottik* bölgede görülür. Bu bölgedeki tümörler diğerlerine göre daha iyi bir prognoz*a sahiptir. Subglottik bölgede görülen tümörler ise daha nadir ve en kötü prognozlu tümör tipleridir.
Gırtlak Kanseri Etkenleri Nelerdir?
Araştırmacılara göre gırtlak kanseri için en belirgin etken sigara ve tütün kullanımıdır. Larinks kanserine yakalanan hastaların büyük çoğunluğunun sigara hikayesi mevcuttur. Sigaraya maruziyet durumu arttıkça bu hastalığa yakalanma riski de artmaktadır.
Bir diğer etken alkol kullanımıdır. Alkol de larinksi tahriş ederek gırtlak kanserine neden olabilir. Kimi kaynaklara göre HPV* de bu kanser türünde etken olabilir. Bunlar dışında diğer kanserlerde olduğu gibi sağlıksız ve dengesiz beslenme alışkanlığı olması, kimyasal madde maruziyeti de neden olabilir.
Gırtlak Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Hem solunum sistemi hem de sindirim sistemi ile bağlantılı olduğundan gırtlak kanseri belirtileri çeşitlilik gösterir. Ayrıca komşu bölgelere de yansıyabilir bu belirtiler. Gırtlak kanserinde görülebilecek belirtiler şunlardır:
- Boğaz ağrısı
- Boyunda ele gelen kitle
- Nefes darlığı
- Yutma güçlüğü
- Boyundan kulak bölgesine yayılan tarzda ağrı
- İleri evrede ses kısıklığı
Bunlar normal gribal enfeksiyonlarda da görülebileceğinden akla ilk olarak kanser gelmemesi gerekmektedir. Ama aşağıdaki belirtiler görüldüğünde altında genellikle ciddi hastalıklar vardır. Ek olarak yukardaki belirtilerin de 2-3 hafta süreyle geçmemesi, ilaca yanıtsız olması daha detaylı araştırma gerektirir.
- Kanlı balgam
- Geçmeyen ses kısıklığı
- Sonu kanlı tükürükle biten şiddetli öksürük nöbetleri
Gırtlak Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
Tanı için doktora başvurduğunuzda, hekim sizin yakınmalarınızı dinler ve detaylar için sorgular. Ek bir hastalık olup olmadığı veya kullandığı ilaçlar hekim tarafından not alınır. Bununla birlikte mesleğinize bağlı olarak kanserle ilişkili olabilecek kimyasal madde maruziyeti varlığı da sorgulanır. Muayene sonucunda tümörden şüphelenilmesi durumunda birtakım tanı testleri yapılabilir.
İlk aşamada en çok tercih edilen kamera yardımı ile boğaz kısmının görüntüleneceği laringoskopi tekniğidir. Görüntüleme sırasında şüphe uyandıran bir oluşum varlığında biyopsi ile parça alınarak patoloji laboratuvarına gönderilir. Buradan gelecek sonuç hastanın tedavi stratejisi için önemlidir.
Gırtlak Kanseri Tedavisi
Gırtlak kanserlerinde tedavi planlanırken birçok faktör bir arada değerlendirilir. Tedaviyi planını etkileyen faktörler aşağıda sıralanmıştır.
- Hastanın yaşı
- Sağlık durumu (varsa eşlik eden hastalıkları)
- Patoloji sonucuna göre kanserin türü, evresi, boyutu, yerleşim yeri
- Farklı doku ve organlara yayılım gösterip göstermemesi
Tedavide cerrahi, kemoterapik ilaçlar, radyoterapi kullanılan seçeneklerdir. Hastalık durumuna göre bunlardan bir veya birkaçı uygulanır.
Erken evrede yayılımı az olan ve ağızdan çıkarılabilecek kadar küçük tümörlerde cerrahi ile sınırları belirlenerek çıkarılır. Bölgede doku kalması ihtimaline bağlı radyoterapi de tedaviye eklenebilir.
Ağızdan ameliyat yapılamayacak durumlarda boyun bölgesinden kesi ile cerrahi olarak ameliyat yapılır. Tümörün yayılımına bağlı tamamen larinks alınabilir. Ameliyat yapılamayacak durumlarda tümörü küçültmek adına hastaya kemoterapi ve radyoterapi kombine verilebilir.
Erken Tanı ve Korunma
Çoğu kötü huylu tümörde olduğu gibi larinks kanseri için de erken tanı önemlidir. Bu kanser türü sessiz ilerleyerek ya da grip, allerji benzeri semptomlar vererek ilerleyip son evrede açığa çıkabilir. Özellikle sigara öyküsü olan kişilerin bu konuda dikkatli olmasında fayda var.
Hayatımızda yapacağımız hangi değişiklikler bu kanser riskinin görülmesini azaltır?
- Sigarayı hayatınızdan her anlamda çıkarmak
- Alkol alımını olabildiğince azaltmak
- Mesleğe bağlı kimyasal madde maruziyeti varsa iş değişikliği ya da maruziyete karşı sıkı önlemler almak
- Larinksi zedeleyecek türde sindirim ve solunum sistemi hastalıkları için tedavi almak
- Sağlıklı beslenip hayatınıza sportik aktivite ve egzersizler eklemek
- HPV + durumunda kontrol altında olacak şekilde yıllık tarama testleri yaptırmak
Yumurtalık Kisti Patlaması yazımız ilginizi çekebilir.
Gırtlak kanseri evreleri nelerdir?
Gırtlak kanseri evrelemesi tıpta TNM’ye göre yapılır. T Tümörün türü ve yapısı , N lenf noduna yayılımı , M ise başka dokulara metastazı ifade eder. Romen rakamları ile 4 e kadar evre vardır. Evre I en iyi prognozu( hastalığın seyri) , Evre IV en kötü prognozu gösterir
Gırtlak kanseri neden olur?
Hücrelerin kontrolsüz büyümesi sonuzu oluşur. Sigara, alkol, kimyasal madde, HPV gibi etkenlerin moruziyeti sonucu görülebilir.
KAYNAK: Mayo Klinik
