Merhaba!

Hesabınıza Giriş Yapın

Hesap Oluşturmak için Tıklayın
×
Hesap Oluştur

Aşağıdan hesap oluşturabilirsin.

Zaten bir hesabınız var mı? Giriş yap
×
Merhaba! Parolanızı sıfırlamak için eposta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin.
Giriş yapmak Tıklayın

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Bağımlı Kişilik Bozukluğu, kişinin kendini başka insanlara aşırı bir biçimde bağımlı hissettiği kişilik bozukluğudur. Bu kişilik bozukluğuna sahip kişiler hayatlarındaki önemli kararları kendilerinin veremeyeceğini düşünürler. Başkalarının düşüncelerine olması gerekenden fazla önem verir ve kendi fikirleri yerine onların fikirlerini tercih ederler.

Çevremizde sık karşılaştığımız, kendimizde ya da bir yakınımızdan sıklıkla tanık olduğumuz bu düşünceler sadece psikiyatrik rahatsızlığı olanlarda mı ortaya çıkar, belirtileri nelerdir ve Tedavi edilmezse ne olur gibi çok merak edilen soruların cevaplarını ve Bağımlı kişilik bozukluğu ile ilgili bilinmesi gereken her şeyi yazımızda bulabileceksiniz.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir ?

Bu Kişilik Bozukluğuna sahip kişiler, kendi ihtiyaçlarını karşılamak, duygu ve davranışlarına yön vermek için mutlaka bir başkasının yardımına ihtiyaç duyduklarına inanırlar. Bağımlı Kişilik Bozukluğu, Aşırı Korku ve Endişe hisleri ile tetiklenen yaygın bir rahatsızlıktır. Toplumda kadınlarda daha sık görülmektedir. Başlangıç dönemi genellikle ergenlik sonu/yetişkinlik başı olarak gösterilmektedir. Fakat Otuz Yaş Krizinin sonucu gibi ilerleyen dönemlere ilişkin raporlanan vakalar da mevcuttur.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nasıl Bir Bozukluktur ?

Bağımlı Kişilik Bozukluğu C tipi Kişilik Bozukluğundan biridir. 10 Kişilik bozukluğu benzerliklerine göre 3 kümeye ayrılmıştır. Çekingen Kişilik Bozukluğu ve Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu ile birlikte korku ve kaygı duygusunun ön planda olduğu C tipini oluşturur.

Bağımlı Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir ?

Bağımlı Kişilik Bozukluğu kendini çeşitli davranışsal farklılıklar ile gösterir. Bu rahatsızlıktan muzdarip kimseler seçim yapmaları gereken bir durumda kararsız kalır ve kendi görüşlerini uygulamaya değer görmezler. Doğru olanın her daim bir başkasına danışmak ve onların seçimlerini uygulamak olduğunu düşünürler.

Bağımlı Kişilik Bozukluğuna işaret eden çeşitli belirtiler saymak da mümkündür. Bağımlı Kişilik Bozukluğuna sahip kişiler;

  • Giyecekleri kıyafet gibi küçük şeyler için bile bir başkasının onayını ararlar,
  • Sorumluluk almayı sevmezler ve en gerekli anlarda bile bundan kaçarlar,
  • Karamsar yapıdadırlar ve özgüvenleri azdır,
  • Diğer insanların görüşlerini kendi görüşlerinden üstün tutarlar,
  • Kendi ihtiyaçlarından önce bağımlı hissettikleri kişileri düşünürler
  • Eleştiriye karşı aşırı hassasiyet gösterirler,
  • Genellikle pasif yapıdadırlar ve aktif gördükleri insanlara ilgi duyarlar,
  • Bağımlılık hissi sebebiyle kolayca istismar edilebilirler,
  • İlişkilerinde kötü bir muameleye maruz kalsalar dahi buna son vermekte zorlanırlar,
  • Yalnız kalmaktan çekinir ve terk edilmekten korkarlar,
  • Biten bir ilişkiden hemen sonra yenisine başlama eğilimindedirler.

Bağımlı Kişilik Bozukluğuna Ne Sebep Olur ? Risk Faktörleri Nelerdir ?

Hemen her Kişilik Bozukluğu gibi tam olarak sebebi bilinmese de gözlenen vakalarda birtakım risk faktörleri saptanmıştır. Temel olarak genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin bir araya gelmesinin Bağımlı Kişilik Bozukluğuna yol açtığı düşünülmektedir.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu
  • Yapılan Araştırmalarda bazı kişilerin genetik mirasları sebebiyle bu rahatsızlığa daha yatkın olduğu ortaya konmuştur. Fakat bu faktörün oranı çok yüksek olmayıp %1 civarındadır.
  • Çocukluk döneminde anne ve babaları tarafından kötü muamele veya istismara maruz bırakılan kimselerde bu rahatsızlığın daha sık görüldüğü söylenmektedir.
  • Ayrıca çocukluğunda her ihtiyacın anne babası tarafından karşılandığını söyleyen kimselerin de bu rahatsızlığa daha yatkın oldukları gözlemlenmektedir.
  • Yetişkinlik döneminde de kötü ilişki deneyimleri olan kişilerde de bağımlı kişilik daha yüksek oranda görülmektedir.
  • Aşırı baskıcı, dindar ya da geleneksel çevrede yetişmiş kişilerin bağımlı kişilik bozukluğu göstermeye meyilli olduğu da ortaya konan risk faktörleri arasındadır.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Önlenebilir Mi ?

Bağımlı Kişilik Bozukluğunun tamamen önlenebilir olduğu söylenemez. Buna rağmen belirtileri gösterdiğinden şüphe eden kişiler uzman desteği ile bu rahatsızlık ile başa çıkma konusunda daha başarılı bir terapi süreci geçirebilir, bu rahatsızlıktan daha kısa sürede ve daha az zarar ile kurtulabilirler.

Özellikle Ergenlik döneminde, belirtiler gösteren ergen bireyin karakterinin oturması sürecinde bir psikologdan destek alması faydalı olmaktadır.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir ?

Yukarıda sayılan belirtilerden biri ya da birkaçının tespiti halinde bağımlı kişilik bozukluğu şüphesi ile Uzman Hekim kapsamlı bir değerlendirmeye başlar. Hekim hastadan tıbbi ve psikolojik öyküsünü özetle anlatmasını ister. Gerekli gördüğü durumlarda başkaca bir rahatsızlığa ilişkin fiziki muayene de yapabilir. Son olarak hastanın vücut değerlerine ilişkin laboratuvar testleri de gerekebilir.

Çocuklarda bu rahatsızlığın teşhisi ise ergenlik dönemlerinin sonuna gelmelerine kadar ertelenir. Çocuk karakterini oturtup, ergenlik duygu ve davranışlarını atlattıktan sonra belirtilerin devam etmesi durumunda bir uzmana başvurmakta yarar vardır.

Uzman Hekim yapılan bu değerlendirmeler sonucunda bağımlı kişilik rahatsızlığının tanısı konup konmayacağına karar verecektir. Hekim yaptığı fiziksel muayene sonucunda başka bir rahatsızlık emaresine rastlamazsa, belirtileri gösteren kişiye tanı koyar. Tüm bu tanı konma süreci ve gerekiyorsa bir tedavinin planlanması Ruh ve Sinir Hastalıkları biriminde sağlanır.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Tedavisi

Birçok kişilik bozukluğunda olduğu gibi Bağımlı Kişilik Bozukluğu olan kişiler de doğrudan bu rahatsızlığın tedavisi yoluna gitmezler. Buna karşın rahatsızlıkları hayatlarını çekilmeyecek derecede etkilediğinde ve başa çıkamayacakları bir hal aldığında bir yardım almaları gerekecektir. Kişinin yakınları bu rahatsızlığın onun hayatını büyük ölçüde etkilediğini düşünüyorsa bir uzmandan yardım alması konusunda telkin ve tavsiyeleri faydalı olacaktır.

Psikoterapi:

Bağımlı Kişilik Bozukluğu

Bu rahatsızlığın tedavisinde de Psikoterapi yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntemin temel amacı kişinin daha aktif ve bağımsız olmasına yardımcı olmaktır.

Buna ilişkin olarak;

  • Kişiden tıbbi öyküsünü anlatması istenir,
  • Ona geçmiş ilişkilerinde yaptığı hatalar yapıcı bir dille gösterilerek daha sağlıklı ilişki kurması konusunda destek sağlanır,
  • Özgüvenini ortaya çıkaracak faaliyetlere ve hobilere yönlendirme yapılır,
  • Olaylar ve durumlar hakkına farklı düşünce açılarından bakmasına yardımcı olunur.
  • Rahatsızlığa sebep davranışsal bozuklukların ortaya çıkarılması ve giderilmesi zaman alacağı için bu terapiler 1-2 yıl kadar sürebilmektedir.

İlaç Tedavisi:

Bağımlı Kişilik Bozukluğunun tedavisinde ilaç kullanılmaz. Fakat bu bozuklukla mücadelede yan rahatsızlıklar olan Depresyon ve Anksiyete için ilaç kullanılması tavsiye edilebilir. Bu ilaçlara başlanması veya kullanımına devam edilmesi mutlaka bir doktor gözetiminde olmalıdır. Bazı Bağımlı Kişilik Bozukluğu vakalarında kişilerin bu ilaçlara da bağımlılık gösterdikleri söylenmektedir. Dolayısıyla tedavi maksadını aşan ilaç kullanımı yarardan çok zarara sebep olabilmektedir.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Tedavi Edilmezse Ne Olur ?

Bağımlı Kişilik Bozukluğundan muzdarip kişiler artan bir depresyon ve anksiyete riski altındadırlar. Bağımlı yaşadıkları kişi tarafından istismar edilme, kötü muamele görmeye her daim açıktırlar. Tedavi edilmeyen Bağımlılık hali yıllar geçtikçe kurtulması daha zor bir şekil almaktadır. Kişi bu durumu kabullenmekte hatta bu durumdan hoşnut olmaya başlamaktadır. Bu sebeple kişide daha ağır akıl hastalıkları gözlemlenmektedir.

Kişi aile ve arkadaş çevresinden birini diğerlerine tercih etmek durumunda kalabilmektedir. Dolayısıyla aile içi geçimsizlikler ve boşanmaya varan ayrılıklar gözlemlenmektedir.

Bağımlı Kişilik rahatsızlığı sebebiyle iş hayatında hiç sorumluluk alamayan kişi mesleğinde yükselememekte hatta sahip olduğu konumu dahi kaybedebilmektedir.

Son olarak Bağımlı Kişilik Bozukluğundan muzdarip kişilerin Alkol veya Uyuşturucu Madde kullanımına daha meyilli olduğu söylenmektedir.

Bence Jones Protein Testi yazımız ilginizi çekebilir.

Bağımlı Kişilerde En Sık Görülen Kişilik Bozukluğu Nedir ?

Bağımlı kişilik bozuklukları sıklıkla diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla beraber görülür. Bu rahatsızlıklardan en önemlisi depresyondur. Ek olarak Histriyonik Kişilik Bozukluğu, Çekingen Kişilik Bozukluğu gibi diğer kişilik bozukları ile beraber görülebilir.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu İlişkilerinde Nasıl Olur?

Bağımlı Kişilik Bozukluğu kimi zaman yoğun yalnız kalma korkusuyla istemedikleri kararlar alabilmektedir. Bir ilişkileri bittiğinde çok hızlı bir şekilde diğer ilişkiye başlamak isteyebilirler. Kısaca altta yatan aksiyeteleri ve korkuları hayatlarını ve ilişkilerini olumsuz etkileyebilmektedir.

Kaynak: https://my.clevelandclinic.org

Dr. Necdet
Tıp eğitimini Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde tamamladım. Pratisyen hekim olarak Aliağa Devlet Hastanesinde çalışıyorum.