Vücut Kitle İndeksi insanların mevcut kilosunun boyuna göre normal olup olmadığının anlaşılması için kullanılan bir yöntemdir. Vücut Kitle İndeksinin yüksek olması durumuna obezite denmekte ve obezite birçok riskli hastalığa zemin hazırlamaktadır. Tam tersi olarak Vücut Kitle İndeksinin (VKİ) düşük olması da başta bağışıklık sistemi problemleri gibi çeşitli probleme yol açabilmektedir.
Bu nedenle kolaylıkla hesaplanabilen Vücut Kitle İndeksinin bilinmesi bu durumlarda ortaya çıkabilecek hastalıkları öngörmeyi ve büyük bir soruna yol açmadan önce uzman eşliğinde ideal kilonun sağlanması açısından bir girişimde bulunmayı sağlayabilmektedir.
Vücut Kitle İndeksi Nedir?
Vücut Kitle İndeksi (VKİ) veya İngilizcedeki kullanımına göre Body Mass Index (BMI), kişilerin boy ve kilosu baz alınarak yapılan bir ölçümdür. İdeal kilonun hesaplanması için sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Kısaca kişinin vücut ağırlığının boyuna göre normal olup olmadığının anlaşılması için kullanılabilmektedir.
Kullanımının kolaylığı nedeni ile hem uzman sağlık personeli tarafından hem de kişilerin kendilerinin kullanabileceği bir uygulamadır bu nedenle günümüzde en yaygın görülen boy-kilo parametresidir.
Vücut Kitle İndeksi Ne İçin Hesaplanır?
Vücut Kitle İndeksi kişinin ideal kilo aralığını gösterir. Bu testi uygulayan kişiler boylarına göre ideal kilolarını öğrenmek için bu indeksi hesaplayabilirler. VKİ değeri düşük kişilerin sağlıklı bir şekilde kilo almasına yardımcı olunarak ideal kiloya ulaşması sağlanmalıdır. Aynı şekilde yüksek VKİ değerine sahip kişilerde spor ve diyetle kilo vermeye yardımcı olunarak sağlıklı kilo aralığına ulaşılması sağlanmalıdır.
Ancak bu kilo alma ve verme işlemleri yalnızca bu parametreye bakarak uygulanmamalı ve kişiler VKİ ölçümünü kendi kendine yapmış olsa dahi bir uzmana mutlaka başvurmalıdır. VKİ ölçümü ayrıca yaygın görülen çeşitli hastalıkların teşhisinde de kullanılabilmektedir.
Hangi Hastalıklarda Vücut Kitle İndeksinden Yararlanılır?
Kilo artışı birçok hastalığa kapı aralamaktadır. Bu sebeple kilo artışının bir risk olarak değerlendirildiği hastalıklarda VKİ değeri kullanılabilir.
- Şeker Hastalığında VKİ: VKİ’si 25’in üzerinde olan hastalar şeker hastalığı yönünden değerlendirilmelidir.
- Kalp Krizinde VKİ: Obezite kan damarlarında işlev bozukluklarına ve damarlarda sertleşmeye neden olarak kalp krizi riskini artırmaktadır. Bu nedenle VKİ’si 30’un üzerinde olan kişiler için kalp krizi riski artmış durumdadır.
- Kanserde VKİ: Bazı kanser türlerinin VKİ ile ilişkisi çeşitli çalışmalarda gösterilmiştir. Örneğin prostat kanserinde VKİ’nin 30’un üzerinde olması bir risk faktörü olarak görülmektedir.
Vücut Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır?
VKİ kişinin ağırlığının boyunun karesine bölünmesi formülü ile hesaplanmaktadır. Ağırlık için kilogram, boy için metre kullanılmaktadır (kg/m²). VKİ hesaplanırken yalnızca ağırlık ve boy dikkate alınmaktadır. Ancak özellikle çocuklarda VKİ değerlendirilmesi yapılırken yaş ve cinsiyet faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Vücut kitle indeksi= Kişinin kilogram cinsinden ağırlığı / kişinin metre cinsinden boyunun karesi
Vücut Kitle İndeksi Nasıl Değerlendirilir?
VKİ Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği aralıklara göre değerlendirilmektedir. Bazı özel gruplar (sporcular, çocuklar, yaşlılar, hamileler) haricinde VKİ değerleri bu aralıklara göre gruplandırılmaktadır.
- 0-18.4 VKİ: Zayıf: Kişinin boy uzunluğuna göre ağırlığının düşük olduğunu göstermektedir. Düşük VKİ ile birlikte vücutta eksik değerler de varsa bağışıklık sisteminin zayıf olması gibi olumsuz durumlar ortaya çıkabilir. Eğer altta yatan ve kilo almayı engelleyen bir hastalık varsa tedavi edilmelidir. Bu kişilerin bir uzman eşliğinde sağlıklı şekilde kilo alarak ideal kilosuna ulaşması hedeflenmektedir.
- 18.5-24.9 VKİ: Normal: Kişinin boyuna göre ideal kiloda olduğunu göstermektedir. Bu kişilerin ideal kilosunu sürdürdüğü yaşam tarzını devam ettirerek koruması önerilmektedir.
- 25-29.9 VKİ: Fazla Kilolu: Kişinin boyuna göre kilosunun fazla olduğunu göstermektedir. Bu aralıkta VKİ, bir obezite işareti olarak görülmemektedir ancak dikkat edilmesi ve normal kiloya dönülmesi gerektiğinin bir göstergesidir.
Vücut Kitle İndeksinin 30 un üzerinde olması Obezite olarak değerlendirilebilir.
- 30-34.9 VKİ: 1. Sınıf Obez: VKİ değerinin 30’un üzerinde olması obezitenin başlangıcında olunduğunu göstermektedir. Bu durum çeşitli hastalıklar için bir risk faktörüdür.
- 35-44.9 VKİ: 2. Sınıf Obez: Boya göre kilo çok artmış durumdadır. Bu kişilerde yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları, diyabet gibi kiloyla ilişkili hastalıklar için risk giderek artmaktadır.
- 45 ve üzeri VKİ: 3. Sınıf Obez: Boya göre kiloda ciddi bir fazlalık olduğunu göstermektedir. Bu kişilerin kalp ve damar hastalıkları, omurga ve eklem ağrıları gibi pek çok hastalık için önemli bir risk faktörü oluşturacak derecede bir kiloluluk göstergesidir.
Yaşa Göre Normal Vücut Kitle İndeksi Değerleri
Aralıklar yaşla birlikte daha yüksek değerlere çıkmaktadır. Çünkü genç yaşlarda metabolizma daha hızlı çalışmakta, ilerleyen yaşlarda ise giderek yavaşlamaktadır. İlerleyen yaşlarda metabolizmanın yavaşlaması ile birlikte kilo alımı da hızlanmaktadır.
| YAŞ | Vücut Kitle İndeksi Normal Aralığı |
|---|---|
| 19-24 | 19-24 |
| 25-34 | 20-25 |
| 35-44 | 21-26 |
| 45-54 | 22-27 |
| 55-64 | 23-28 |
| 65 yaş ve üzeri | 24-29 |
Obezite Nedir?
Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunlarından biridir. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının ideal düzeyin üzerine çıkmasıdır. VKİ 30 ve üzeri olan kişiler obezite sınıfına girmektedir.
Obezite hareket kısıtlılığı, kolesterol, diyabet, kalp ve damar hastalıkları gibi birçok rahatsızlığın önemli nedenleri arasındadır. Bu nedenle VKİ değerlerini ideal aralıklarda tutmak sağlığımız için çok önemli bir noktadır.
Eğer kendiniz veya çevrenizdeki kişilerden VKİ değerleri normalin üzerinde veya altında olan biri varsa bir uzmana danışmanız sağlığınızın gidişatı açısından faydalı bir durum olacaktır.
Vücut kitle endeksi gibi diğer hesaplamaları sitemizden bulabilirsiniz.
Vücut Kitle İndeksi Herkes İçin Hesaplanabilir mi?
Bu yöntem toplumun geneli için bir parametre olsa da yanlış sonuç verebilecek olan vücut geliştiriciler, sporcular, yaşlılar, çocuklar ve hamileler gibi gruplar için kullanılmaz. Bu gruplarda vücudun sağlıklı olup olmadığı, kişiye özel ölçütlerle ölçülerek anlaşılabilir.
Vücut Kitle İndeksi Yağ Oranını Gösterir mi?
VKİ yağ oranı hakkında bize bir fikir verebilir ancak net bir sonuç vermediğinden dolayı çeşitli hastalıklardaki riski hesaplamak için VKİ ile birlikte bel çevresi ölçümü de yapılmalıdır.
Kaynak: www.mayoclinic.org
