Kahve günlük hayatımızda sudan sonra en sık tükettiğimiz içeceklerden biri. Hatta kimileri sudan bile daha çok tüketiyor. Bu mucizevi içecek kimilerini gece boyu uyutmazken kimileri için derin bir uykuya geçişin anahtarı. Peki ama nasıl?
Gelin yazımızda kahvenin etki mekanizmasına, neden uyanır uyanmaz sabah kahvesi içmememiz gerektiğine ve daha bir çok konuya değinelim. Keyifli okumalar!
Kahvenin Etki Mekanizması
Pek çok insan günün farklı saatlerinde sık sık kahve tüketiyor. Kimisi bu içeceği enerjisini tazelemek kimisi uyanmayı kolaylaştırmak kimisi de keyifli bir sohbete eşlik etmesi için kullanıyor. Her kişinin bünyesi farklı olduğu için kahve de her bünyeye farklı şekilde etki ediyor.
İlk kelimemiz adenozin. Adenozinin uykuyu uyanıklık döngüsünde uykuyu uyarıcı etkisi vardır. Bu molekül alıcılarına bağlandığında yorgunluk, uyku hali oluşturur.
Kafein ise adenozine benzer yapısı ile normalde adenozinin bağlanması gereken alıcılara bağlanır. Sonuç olarak adenozinin etkisini engeller ve uyku sinyali devreye girmez.
Kahve Neden Bazı Kişilerin Uykusunu Kaçırırken Bazı Kişilere Hiç Etki Etmez?
Siz de sık sık çevrenizde bu iki ayrıma şahit olmuşsunuzdur. Bir fincan kahve kimilerini gece boyu ayakta tutarken kimilerini ise mışıl mışıl uyutur. Peki ama neden?
Yukarıda anlattığımız adenozin ve kafein döngüsünden. Çünkü herkeste adenozin alıcılarının yapısı aynı değil. Bazı kişilerde bu alıcıların moleküler yapısı farklı ve kafeinle uyumsuz. Yani kafein gidip de o alıcılara bağlanamıyor. Sonuç olarak kafein etkisini gösteremiyor.
Neden Uyanır Uyanmaz Sabah Kahvesi İçmemeliyim?
Sabah kahvesi çoğumuz için cazip gelse de aslında pek çok yan etkisi var. Siz de fark etmiş olabilirsiniz genellikle içtiğiniz kahve sizi sabahın birkaç saati uyanık tutarken sonrasında daha çok uykunuz gelir.
Bunun sebebi kafeinin insanın doğal uyku uyanıklık dengesini bozmasından kaynaklıdır. Sürekli kahve tüketimi bu dengeyi alt üst eder. Normalde daha fazla miktarda adenozin uykunuzu getirirken artık salgılanan az miktardaki adenozin bile uykunuzu getirir.
Sabah kahvesinin iyi bir seçenek olmamasının diğer nedeni ise sindirim sorunları. Bazı çalışmalar gösteriyor ki sabah aç karnına içilen kahve bazı sindirim sorunlarına sebep oluyor ve mideyi tahriş ediyor.
Kahve ve sindirim sorunları arasında henüz güçlü bir bağlantı olmasa da bedeninizi dinlemenizde fayda var.
İlk uyandığımızda gece boyu susuz kalan bedenimizin en çok ihtiyaç duyduğu şey sudur. Sabah kahvesi ise idrar söktürücü özelliği ile susuz kalan bedenimizin daha da su kaybetmesine neden oluyor.
Bir diğer neden ise kahvenin kortizol yani stres hormonunun salgılanmasını arttırması. Şöyle ki sabahları kortizol seviyeniz sizi uyanık tutmak için hali hazırda yüksekken bir de kahve içtiğinizde daha da tetikleniyor. Bu da bazı sağlık sorunlarına sebebiyet verebiliyor.
Bazı kişilerde çok kahve içmek kalp çarpıntısı, anksiyete ve huzursuzluk gibi yan etkilere sebep olabiliyor. Bu nedenle günlük olarak kahve miktarını sınırlamanız öneriliyor.
Saydığımız tüm bu etkiler henüz kanıtlanmamış ancak üzerinde araştırmaların devam ettiği etkilerdir. Aynı zamanda bireysel farklılıklar unutulmamalıdır.
Siz bedeninizi dinleyerek sizin için en uygun olan kahve miktarını ve en uygun saati bulabilirsiniz.
Kahve için Günün En Güzel Saatleri?
Kahve severler için günün her saati kahve için en güzel saat biliyoruz ama biz yine de bunlar arasından da en iyilerini seçelim. Kahvenin enerji verici etkisinden en iyi şekilde yararlanmak isteyenlere özel kahve içebileceğiniz en iyi 3 vakit:
Uyandıktan Birkaç Saat Sonra
Sabah kahvesi ne kadar cazip görünse de uyanır uyanmaz içilen kahvenin pek çok zararlı etkisi olduğu gözlemlenmiş. Bu nedenle uyandıktan sonra kahve yerine su tercih edip sonrasında yorgunluk hissettiğinizde içeceğiniz kahve sizin için daha iyi olabilir.
Aynı zamanda uyandığınızda hali hazırda kortizol yani stres hormonu seviyeniz yüksek. Bu da kahveden yeterince verim alamamanıza sebep oluyor.
Yemek Üstü Yorgunluk Kahvesi
Öğle yemeği sonrası gelen o yorgunluk ve uyku haline hepimiz aşinayız. Öğle yemeği sonrasında içilen kahve enerjinizi yükseltir ve uyku halini ortadan kaldırmada yardımcıdır.
Sabah Kahvesi Yerine Günün Tüm Yorgunluğunu Arttıran Akşam Kahvesi
Öncelikle baştan uyaralım kahvenin etkisi sizin için çoksa akşam saatlerinde içilen kahve sizi gece boyu ayakta tutabilir. Bu nedenle siz öğle saatlerinde kahve içmeyi bıraksanız daha iyi…
Peki diğerleri için?
Saat 5.30 ve 6.30 arasında günün yorgunluğu kendini iyice hissettirebiliyor. Bu nedenle canlanmak ve enerji toplamak adına vereceğiniz bir kahve molası sizi kendinize getirebilir. Ancak unutmayınız ki akşam saatlerinde içilen kahvenin uyku kalitesine negatif etkileri vardır.
Kahve ve Kısa Bir Uyku Molası: Kahve Şekerlemesi
Kahvenin içerisindeki bu süper güç olan kafeini en iyi nasıl kullanabiliriz?
Kahve şekerlemesi denilen kavram kafein molekülünü en iyi şekilde kullanmamızı sağlar. Bahsettiğimiz üzere adenozin beyin faaliyeti sonucu oluşan bir molekül. Bu molekül arttığında gidip hemen alıcılara bağlanıyor ve sonucunda uykulu hissediyorsunuz.
Kafein ise adenozin alıcılarının bir kısmına bağlanma özelliğine sahip. Zaten bu sayede uykumuzu açıyor enerji veriyor. Kahve şekerlemesi ise uykunun ve kahvenin gücünü birleştiriyor.
Peki kahve şekerlemesi nasıl yapılıyor?
Öncelikle hızlı bir şekilde güzel bir kahve içiyorsunuz. Sonrasında ise 20 dakikalık kısa bir şekerleme yapıyorsunuz. Bu süreyi uzatmamaya özen gösterin ki derin bir uykuya geçmeyin.
Kısa şekerleme adenozini doğal olarak temizliyor ve bu süreçte içtiğiniz kahvedeki kafein molekülleri gidip bu alıcılara bağlanıyor. Yapılan çalışmalar kahve şekerlemesinin daha az hata yapmayı sağladığını gösteriyor.
Tabi siz yine de uyku döngünüzü bozmamak adına kahve şekerlemelerini minimumda tutmaya özen gösterin.
Cevap Yazın