Kırık ayak parmağı nedenleri yaşa göre farklılık göstermektedir. Toplumumuzda en çok bir yere çarpma ve sert bir cismin düşmesi sonucu gözlenmektedir. Günlük hayatta herkesin başına gelen veya gelebilecek bu durumların sonucunda oluşan ayak kemiği kırılması nedenleri ve tedavisi nasıl yapılır sizler için araştırdık.
Kırık Ayak Parmağı Tipleri Nelerdir?
Kırık ayak parmağı hangi tipte kırıldığı tedavi açısından önemlidir. Ayak parmak kırığı ne kadar sürede iyileşir sorusunun cevabını bulmayı kolaylaştıracak kırık sınıflandırması (tipleri) şu şekildedir:
- Stres (Gerilim) Kırığı: Tekrarlayan aktiviteler ve aşırı kullanım sonucunda kemik yüzeyinde minik çatlaklıklar oluşması sonucunda görülür.
- Yer Değiştirmemiş Kırık: Kemikler çatlamıştır ancak parçalanmamıştır.
- Yerinden Olmuş Kırık: Kırık parmağın uçları kemiğin geri kalanından tamamen veya kısmen ayrılmış olmasına denir.
- Açık Kırık: Cildin yarılıp kırık kemiğin bir parçasının dışarıya çıkmış olmasına denilmektedir.
- Kapalı Kırık: Cildin yarılmaması ve kemiğin gözle görünmemesi durumunda verilen isimdir.
Yukarıda ayak parmağı kırıklarında en fazla kullanılan sınıflandırmalar yer almaktadır. Bu sınıflandırma şekli tüm kırıklarda kullanılmaktadır. Ancak yukarıda sadece ayak parmağında sık kullanılan sınıflandırma yer almaktadır.
Kırık Ayak Parmağı Nedenleri
Kırık ayak parmağı nedenleri yaşa göre değişmektedir. Genç kişilerde ayağına ağır bir şey düşürmek ve ayağını çarpmak en fazla görülen nedenlerdir. Yaşlı kişilerde ise kemik erimesi kaynaklı kendiliğinden kırılabilmektedir. Spor yapan kişilerde yanlış antrenman teknikleri uygulayan kişilerde de görülebilmektedir. Tüm kırık ayak parmağı nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Aşırı kullanım
- Sert bir şeye ayak parmağınızı vurmak veya çarpmak
- Ayak parmağını kıtlatmak
- Ayak parmağına sert veya ağır bir nesne düşürmek
- Kötü ayakkabı giymek
- Kemik erimesi
Kırık Ayak Parmağı Belirtileri
Kırık ayak parmağı belirtileri kırığın nedenine göre değişmektedir. Ancak tüm kırıklarda görüldüğü gibi şişme ve ağrı en sık görülen iki belirtilerdir. Parmağın dışarıdan travmaya uğraması sonucunda morarma ve parmakta şekil değişikliği görülebilmektedir. Ayak parmağı kırık olan kişilerde sık görülen belirtiler şu şekildedir:
- Şiddetli morarma
- Yoğun ve zonklayıcı ağrı
- Şişme
- Yürüme zorluğu
- Ayak tırnağı renk değişikliği
- Ayak parmağının çarpık ve şekilsiz görünümü
Ağrı ve şişlik birkaç günden fazla devam ederse veya yürümeyi ve ayakkabı giymeyi engelliyorsa doktora başvurmanız gerekmektedir.
Yukarıda yer alan belirtiler ile doktorunuza gittiğinde yapacağı fizik muayene sonucunda kırık tanısını koymadan önce çeşitli açılardan röntgen filmi çektirecektir. Bir örneği aşağıda yer alan filmler sonucunda ayak parmağı kırığı kesinleştirilmiş olmaktadır.
Ayak Parmağı Kırığı Tedavisi
Ayak parmağı kırığı tedavisi için kırığın sınıflandırılması gerekmektedir. Alanında uzman doktor önce kırığı sınıflandırır ve röntgen çekerek kırığın durumunu iyice netleştirdikten sonra aşağıda yer alan tedavilerin bir veya bir kaçını uygulamaya başlar.
İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi ayak kırıklarında ağrıyı gidermek amacıyla kullanılır. Ayrıca kırık sonrası oluşan şişliği önlemek için NSAİ grubu ilaçlar tercih edilir. Bunların arasında en fazla ibuprofen kullanılmaktadır. Eğer ağrı dindirme konusunda yetersiz kalıyorsa daha güçlü ağrı kesiciler kullanılabilir.
Yerine Oturtma
Kırık kemik uçları birbirinden uzaklaşmış ise eğer alanında uzman doktor çeşitli manevralar yaparak iki ucu birbirine yaklaştırıp oturtmaktadır. Bu işlem gerçekleştirildikten sonra parmak sarılır ve kırık kemiklerin birbirine yaklaştığını görmek için röntgen çekilmektedir. İşlem başarılı olduysa sabitleme aşamasına geçilir. Eğer işlem istenildiği kadar başarılı olmadıysa eğer işlem tekrarlanır.
Sabitleme
Kırık kemik uçları birbirine doğru yakınlaştıktan sonra kaymaması için sabitleme yapılmaktadır. Sabitleme amacıyla 3 yöntem kullanılmaktadır. Bunlar şu şekildedir:
- Yan parmağa bağlama: Serçe parmağı kırıklarında ve küçük parmak kırıklarında çok sık kullanılmaktadır. Kırık parmağı yandaki sağlam parmağa sarılarak bağlanır. Bu şekilde sağlam parmak destek görevi yapmaktadır. Cilt tahrişini önlemek amacıyla iki parmak arasına sargı bezi bulunması gerekmektedir.
- Sert tabanlı ayakkabı giymek: Doktorunuz gerekli gördüğü takdirde alt tarafı sert üst kısmı kumaş olan genellikle ameliyat sonrası giyilen ayakkabıyı reçete edebilir. Bu ayakkabının özelliği sert kısım sayesinde ayak parmağınızın esnemesinin önüne geçer. Üstünde ki bez parça ise şişmesi için alan bulmasını sağlamaktadır.
- Alçı: Alçı genellikle pek tercih edilmemektedir. Ancak kemik uçları yukarıda yer alan yöntemler uygulanmasına rağmen bir arada durmuyor kayıyorsa alçı ile sabitlemek gerekmektedir.
Ameliyat
Ameliyat çok sık görülmemektedir. Ancak kötü baş parmak kırığı veya ayak şeklini bozan ayak kırıklarında ameliyat yapılmaktadır. Cerrah kemikleri doğru konumda tutmak için vida kullanmaktadır.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu yazımız dikkatinizi çekeceğini düşünüyoruz.
Kırık ayak parmağı doğru bir şekilde tedavi edilmediği takdirde tıbbi adı komplikasyon olan bazı durumlarla karşılaşılmaktadır. İşte ayak kırığı komplikasyonları şu şekildedir:
- Enfeksiyon: Özellikle cilt bütünlüğünün olmadığı kırıklarda görülür. Yaralı alandan mikrobun girmesi ile ciddi bir durum olan kemik enfeksiyonları gelişebilmektedir.
- Kireçlenme: Kemiklerde meydana gelen aşınma sonucunda ayakta küçük küçük çok sayıda kemiği olan bir sürü eklemlerde kireçlenmeye sebep olmaktadır.
Bu durumların meydana gelmemesi için yaralanma olduktan sonra vakit kaybetmeden alanında uzman bir doktora başvurulması gerekmektedir. Uzman doktorun önerdiği tedavileri eksiksiz ve doğru şekilde uygulanması tedavinin başarısı için oldukça önemlidir.
Ayak Parmağı Kırığı Alçıya Alınır Mı?
Ayak parmağı kırığı alçıya alınmaktadır. Ancak bu yöntem genellikle çok nadir durumlarda kullanılmaktadır. Genellikle ayak parmağının güzel sarılması yeterli olmaktadır.
Kırık Ayak Parmağı Kaç Günde İyileşir?
Kırık ayak parmakları 4 hafta ile 8 hafta arasında iyileşir. Sürenin değişimi kırığın tipine göre, kişinin yaşına ve sağlık durumu gibi bir çok şeye göre değişmektedir.
Parmak Kırığı Nasıl Çabuk İyileşir?
Parmak kırığı iyileşmesini hızlandırmak için oksijenin, vitamin ve minerallerin kırığa ulaşmasını arttıracak dolaşım sistemini hızlandırmak gerekmektedir. Bunun için buz uygulayarak şişlik azaltılabilir ve ayak bileği eklem hareketleri yapılabilir.
Kaynak: Mayoclinic.org
