Merhaba!

Hesabınıza Giriş Yapın

Hesap Oluşturmak için Tıklayın
×
Hesap Oluştur

Aşağıdan hesap oluşturabilirsin.

Zaten bir hesabınız var mı? Giriş yap
×
Merhaba! Parolanızı sıfırlamak için eposta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin.
Giriş yapmak Tıklayın

Bronş Provokasyon Testi Nasıl Yapılır?

Bronş Provokasyon Testi Nasıl Yapılır?
Bronş Provokasyon Testi Nasıl Yapılır?

Bronş provokasyon testi hava yollarının duyarlılığını ölçüldüğü bir testtir. Solunum fonksiyon testi ile teşhis edilmeyen hastalıkların tanısında kullanılır. Test hemşire veya teknisyen tarafından hastane ortamında yapılmaktadır. Bronş provokasyon testi nasıl yapılır? Test öncesinde nelere dikkat edilmesi gerekir? gibi tüm soruların cevaplarını sizler için araştırdık.

Bronş Provokasyon Testleri Nelerdir?

Bronş provokasyon testleri solunum yollarının uyarılması sonucunda vücudun cevabını ölçen testtir. Bronşları uyarmada kullanılan iki farklı türü bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir;

  • Egzersiz
  • İlaç Metakolin kullanılmaktadır.

Test işlemi genellikle toplam 1 saat sürmektedir. Provokasyon testi hastanelerin solunum fonksiyon testi yapılan laboratuvarlarında yapılmaktadır. Provokasyon işlemi teknisyen veya hemşire tarafından uygulanır.

Bronş Provokasyon Testi Neden Yapılır?

Bronş provokasyon testi toz, polen gibi maddelerle karşılaşınca veya egzersiz gibi oksijen ihtiyacının arttığı durumlarda solunum yollarının ne kadar daraldığı görmek amacıyla yapılır. Normal kişilerde bu daralma belli seviyede kalmaktadır. Provokasyon işlemi bittikten sonra hızlı bir şekilde hava yolları tekrardan eski haline dönmektedirler.

Bronş provokasyon testi

Genellikle astım hastalığının tanısını koyma veya hastalığın şiddetini görmek amacıyla yapılır. Çünkü astımı olan kişiler normal zamanlarda sağlıklı kişilerden farkı çok yoktur. Uyaranla karşılaşınca ise hava yolları çok fazla daralır. Aynı şekilde tekrardan eski haline dönmesi de uzun sürmektedir.

Bronş Provokasyon Testi Nasıl Yapılır?

Bronş provokasyon testi için kişi laboratuvara geldiği zaman öncelikle solunum testi yapılır. Bu testte akciğerlerin ne kadarını kullandığı, ne kadar sürede akciğerlerini boşalttığı gibi değerler ölçülür. Sonra provokasyon dönemi başlamaktadır. Kişinin solunum yolları ve akciğerleri provoke edildikten sonra tekrardan solunum değerleri ölçülür.

Bronş provokasyon testi

Test başı ve sonundaki değerler birbirleri ile karşılaştırılır. Test sırasında en fazla bakılan değer FEV1’dir. FEV1 1 saniyede güçlü nefes verme ile ciğerlerde olan havanın boşaltılma yüzdesini vermektedir. Testi detaylı bir şekilde anlatmaya geçmeden önce test öncesi dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır.

Test Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

Test öncesi dikkat edilmesi gereken en önemli nokta testin size uygun olup olmamasıdır. Bronş provokasyon testi yaptırmaması gereken kişiler şu şekildedir;

  • Ağır hava yolu darlığı (FEV1 < %50 )
  • Son 3 ay içinde kalp krizi veya felç geçirmiş kimseler
  • Büyük tansiyonu 200 mmHg üzerinde veya küçük tansiyonu 100 mmHg üzerinde olan kişiler
  • Aort anevrizması olduğunu bilen kişiler

Yukarıdaki kişilere ek olarak aşağıda yer alan kişiler test yaptırmayabilirler. Bu kişiler ancak uzman doktorun hastayı iyice değerlendirmesi sonucunda test yaptırabilirler. İşte o kişiler;

  • Orta derecede hava yolu darlığı yaşayan kişiler (FEV1 < %60)
  • Solunum testine tam olarak uyum sağlayamayan kişiler
  • Hamile kişiler
  • Emziren kişiler
  • Kolin esteraz inhibitörü kullanan kişiler

Test yaptırmak için yapılacak yere zamanından erken gelmeniz gerekmektedir. Gelirken rahat ve bol kıyafetler giymeniz gereklidir. Testten hemen önce yemek yenmemesi gerekmektedir. Ayrıca aşağıda tabloda detaylı bir şekilde verilen testi etkileyecek maddeleri test öncesinde kullanılmamalıdır. Kullanmayı ne zaman kesileceği yanlarında yazmaktadır.

Uyaran MaddeEtki Süresi
Kısa Etkili İnhaler Bronkodilatör (Salbutamol, Terbutalin vb)8 saat
Orta Etkili İnhaler Bronkodilatör (İpratropium bromid)24 saat
Uzun Etkili İnhaler Bronkodilatör (Formoterol, Salmeterol)48 saat
Sıvı Teofilin12 saat
Hidroksizin, Setrizin72 saat
Nedokromil48 saat
Kromolin sodyum8 saat
ÇikolataTest Günü
KolaTest Günü
Çay ve KahveTest Günü
Bronş Provokasyon Testi öncesinde yenmemesi gereken şeyler

Test Başlangıcı

Testin başlangıcında hemşire veya testi yapacak tekniker tarafından nabız, kan basıncı, kilo ve boy gibi bilgiler kaydedilir. Ardından testin yapılmamasını gerektirecek durumların varlığı sorgulanıp onay alındıktan sonra başlanır. Testin başında spirometri denilen solunum fonksiyon testine girilir. Burada başta FEV1 olmak üzere akciğer kapasitesini gösteren veriler kayıt edilir. Ardından provokasyon aşamasına geçilir.

İlaç ile Provokasyon

İlaç ile provoke etmek için genellikle Metakolin kullanılmaktadır. Metakolin haricinde mannitol ve histaminle de yapılabilmektedir. Kişiye verilecek ilaç düşük dozdan başlatılarak kademe kademe yükseltilerek devam ettirilmesi gerekmektedir. İlaçlı hava solutularak kişinin solunum değerlerine bakılır. Kişi solunum sıkıntısı çektiği yerde bırakılır. Kişinin solunum sıkıntısı çektiğini gösteren durumlar şunlardır;

  • Solunum değerlerinde %20’den fazla düşme olması
  • Nefes darlığı yaşaması
  • Öksürük oluşması
  • Hırıltılı solumaya başlaması

Egzersiz ile Provokasyon

Egzersizle provokasyon için koşu bandı kullanılmaktadır. Başlamadan önce kalp atışını anlık gösteren proplar yerleştirilir. Hastalar hafif tempoda koşu bandında 4-5 koşmaya başlarlar. Ardından koşu bandına eğim verilip koşu bandı hızlandırılmaktadır. Bu şekilde kalp atım hızı belirlenen seviyeye geldiği zaman bırakılır.

Bronş provokasyon testi
Egzersizle Bronş Provokasyon Testi

Test bittikten sonra 1., 5., 10., 15. ve 30. dakikalarda hava yolları ölçümü yapılmaktadır. Başlangıçta ölçülen FEV1 oranından %20 oranında düşük çıkması durumunda test pozitif kabul edilmektedir.

Test Sonrası

Bronş provokasyon testi bittikten 30 dakika sonra normal bir şekilde nefes alıp vermeniz gerekmektedir. Solunum sıkıntısı yaşanmaması gerekmektedir. Eve gittiğinizde bir belirti vermemeniz gerekmektedir. Ancak sizi rahatsız eden şikayetler varsa Göğüs hastalıkları uzmanına veya alerji uzmanı bir doktora danışmalısınız. İşte uzman doktora başvurulmasını gerektiren şikayetler;

  • Hırıltılı bir şekilde nefes alıp verme
  • Nefes alamama ve nefes almada güçlük hissetme
  • Öksürük

Sitemizde yer alan Tetrakromat Testi yazısı ilginizi çekebilir.

Solunum Testinde FEV1 Kaç Olmalı?

Solunum fonksiyon testinde ölçülen FEV1 değeri %80 olmalıdır. Ancak bu değer yaşla birlikte %70’e kadar düşebilmektedir.

FEV1 Değeri Ne Demek?

FEV1 değeri tüm gücünle havayı dışarıya verdiğin zaman 1. saniyede akciğerlerden verilen hava miktarını gösterir. Yüzdelik ifade edilmesi ise toplam verilen havanın ne kadarını 1. saniye sonunda verildiğini göstermektedir.

Kaynak: erj.ersjournals.com